Συνέντευξη στην Ανθή Αγγελοπούλου
Για τις νέες εξελίξεις στον τομέα της Ρευματολογίας καθώς και για την πρόσβαση των ασθενών της Κύπρου στις νέες θεραπείες, μας μιλά ο Δρ. Χριστάκης Χριστοδούλου BMedSci, BMBS (Nottongham), MRCP (London), MSe (LONDON), CCT (London), Ρευματολόγος – Παθολόγος, Πρόεδρος της Ρευματολογικής Εταιρείας Κύπρου, Συνέσιο Ιατρικό Κέντρο Λάρνακας, με αφορμή το 9ο ΚΡΗΤΟ-ΚΥΠΡΙΑΚΟ ΣΥΜΠΟΣΙΟ ΡΕΥΜΑΤΟΛΟΓΙΑΣ που διεξήχθη 20-22 Οκτωβρίου στη Λεμεσό της Κύπρου.
Ποιος είναι ο στόχος των γιατρών αναφορικά με το μέλλον των παθήσεων αυτών;
«Η έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία για να έχουμε καλή πρόγνωση». Για παράδειγμα για τη ρευματοειδή αρθρίτιδα, αν γίνει η διάγνωση και χορηγηθεί δυναμική και επιθετική θεραπεία μέσα στους πρώτους τρείς μήνες από την ημέρα έναρξης των συμπτωμάτων αυτό οδηγεί σε καλύτερη πρόγνωση της νόσου, καταπολεμά την φλεγμονή και διατηρεί καλύτερη κινητικότητα στις αρθρώσεις. Όπως καταλαβαίνετε είναι τεράστιας σημασίας ο θεραπευτικός στόχος της κλινικής ύφεσης ή στη χειρότερη περίπτωση χαμηλής ενεργότητας της νόσου.
Πως μπορεί να επιτευχθεί αυτός ο στόχος;
Για να είναι όμως δυνατή η έγκαιρη διάγνωση απαιτείται η έγκαιρη προσέλευση του ασθενή στο γιατρό, καθώς επίσης και η έγκαιρη παραπομπή του από τους γιατρούς άλλων ειδικοτήτων (π.χ. Γενικούς ιατρούς, Ορθοπεδικούς, Παθολόγους, Καρδιολόγους, Γαστρεντερολόγους, Οφθαλμίατρους). Για αυτό το σκοπό και προς ενημέρωση των συναδέλφων πραγματοποιήθηκε με μεγάλη επιτυχία η 2η Ημερίδα Ρευματολογίας "Δρ Μάριος Κληρίδης" στις 23 Σεπτεμβρίου 2017 στο ξενοδοχείο Hilton Park στη Λευκωσία. Την ημερίδα διοργάνωσε η Ρευματολογική Εταιρεία Κύπρου σε συνεργασία με την Παθολογική Εταιρεία Κύπρου, την Εταιρεία Γενικής Ιατρικής Κύπρου και την Κυπριακή Εταιρεία Προσωπικού/Οικογενειακού Ιατρού. Η ημερίδα περιλάμβανε ενδιαφέροντα ρευματολογικά θέματα τα οποία οποιοσδήποτε συνάδελφος μπορεί να δει στο ιατρείο του αφού οι ρευματοπάθειες μπορούν να επηρεάσουν οποιοδήποτε σύστημα στον οργανισμό.
Έχουμε νεότερες εξελίξεις από πλευράς θεραπειών;
Οι θεράποντες ιατροί έχουν πλέον στη φαρέτρα τους αρκετά νέα «όπλα» για να αντιμετωπίσουν τις νόσους. Έχουμε πολλές καλές θεραπείες πολλές εξ αυτών συνδυαστικές. Ωστόσο, πολύ σημαντικοί είναι και οι νέοι βιολογικοί παράγοντες που έρχονται να συμπράξουν και να συμπληρώσουν τις ήδη υπάρχουσες θεραπείες.
Όταν μιλάμε για ρευματικές παθήσεις ποιες παθήσεις εννοούμε;
Οι ρευματικές παθήσεις αφορούν τις παθήσεις των οστών και των αρθρώσεων. Οι ρευματοπάθειες είναι συχνές παθήσεις που επηρεάζουν περίπου το 25% του πληθυσμού. Μπορούν να ταξινομηθούν στις ακόλουθες ομάδες:
Φλεγμονώδεις ρευματικές παθήσεις
Στην ομάδα αυτή περιλαμβάνονται πολλές παθήσεις που κατατάσσονται σε τέσσερις υποομάδες:
Αυτοάνοσες ρευματικές παθήσεις (π.χ. ρευματοειδής αρθρίτιδα, συστηματικός ερυθηματώδης λύκος κ.λπ.)
Οροαρνητικές σπονδυλαρθρίτιδες (π.χ. αγκυλοποιητική σπονδυλίτιδα, ψωριασική αρθρίτιδα κ.λπ.)
Κρυσταλλογενείς αρθρίτιδες (ουρική αρθρίτιδα , ψευδοουρική αρθρίτιδα)
Διάφορες άλλες παθήσεις (ρευματικός πυρετός, οικογενής μεσογειακός πυρετός, αρθρίτιδα λόγω σαρκοείδωσης κ.ά.)
Οστεοαρθρίτιδα. Η πάθηση αυτή αφορά μία, δύο ή περισσότερες αρθρώσεις των άνω και κάτω άκρων ή/και αρθρώσεις της σπονδυλικής στήλης. Η οστεοαρθρίτιδα μπορεί να εντοπίζεται σε οποιαδήποτε άρθρωση του μυοσκελετικού συστήματος, αλλά οι αρθρώσεις τις οποίες προσβάλλει συχνότερα είναι εκείνες της σπονδυλικής στήλης, του γόνατος, των χεριών και του ισχίου.
Οσφυαλγία . Η οσφυαλγία είναι το πιο συχνό επώδυνο σύμπτωμα από το μυοσκελετικό σύστημα. Τα αίτια που προκαλούν οσφυαλγία είναι πολλά και ποικίλα, όπως π.χ. τα λεγόμενα “μηχανικά” αίτια, φλεγμονώδη ρευματικά αίτια, μικροβιακά αίτια, νεοπλασματικά αίτια κ.ά.
Αυχεναλγία . Η αυχεναλγία είναι επίσης ένα αρκετά συχνό επώδυνο σύμπτωμα από το μυοσκελετικό σύστημα, αν και όχι τόσο συχνό όσο η οσφυαλγία. Τα αίτια της αυχεναλγίας είναι ανάλογα με εκείνα της οσφυαλγίας.
Παθήσεις εξωαρθρικού ρευματισμού . Οι παθήσεις αυτές αφορούν τα λεγόμενα περιαρθρικά μαλακά μόρια. Τέτοια μόρια είναι π.χ. οι μύες, οι τένοντες με τους οποίους οι μύες προσφύονται, δηλ. προσκολλώνται, πάνω στα οστά, τα τενόντια έλυτρα, δηλ. οι σωληνωτές θήκες που περιβάλλουν αρκετούς τένοντες, και οι ορογόνοι θύλακοι, δηλ. οι μικρές κύστεις που περιέχουν ελάχιστη ποσότητα υγρού και έχουν ως κύρια αποστολή τη μείωση της μηχανικής τριβής κατά τη σύσπαση των μυών και την κίνηση των αρθρώσεων.
Μεταβολικές παθήσεις των οστών. Στην ομάδα αυτή περιλαμβάνονται η οστεοπόρωση, που είναι η συχνότερη από όλες, η οστεομαλάκυνση, η νόσος του Paget.
Επιπροσθέτως έχουμε τις Κολλαγόνες νόσους όπως είναι ο Συστημικός Ερυθηματώδης Λύκος, το Αντιφωσφολιπιδικό Σύνδρομο, το Σκληρόδερμα και τις Αγγειϊτιδες στις οποίες περιλαμβάνονται η κροταφική αρτηριίτιδα, οι ANCA θετικές αγγειϊτιδες κ.λπ.
Στην Κύπρο οι θεραπείες δίνονται μέσω Θεραπευτικών Πρωτοκόλλων;
Υπάρχουν πρωτόκολλα για τους Βιολογικούς Παράγοντες και καθορίζονται με συνεργασία των φαρμακευτικών υπηρεσιών του υπουργείου Υγείας, της Ρευματολογικής Εταιρείας Κύπρου και τώρα και του Αντιρευματικού Συνδέσμου Κύπρου. Η πρόσβαση των ασθενών μας είναι αυστηρά μέσω πρωτοκόλλων. Στα πρωτόκολλα του 2016 εντάχθηκαν 4 καινούργιοι βιολογικοί παράγοντες για πρώτη φορά, το tocilizumab, το rituximab, το secukinumab και το ustekinumab. Εισηγούμαστε τη περαιτέρω βελτίωση των πρωτοκόλλων και τη διαθεσιμότητα όλων των βιολογικών παραγόντων με βάση τις κατευθυντήριες οδηγίες της Ευρωπαϊκής Οργάνωσης Ρευματολογίας (EULAR).
Να συμπληρώσω, επίσης, την έναρξη λειτουργίας το 2018 του Αρχείου Βιολογικών Θεραπειών από τη Ρευματολογική Εταιρεία Κύπρου. Αυτό θα επιτρέψει την συλλογή επιστημονικών δεδομένων για την αποτελεσματικότητα και ασφάλεια των βιολογικών παραγόντων στον τοπικό πληθυσμό.
Υπάρχουν ασθενείς που βγαίνουν μόνοι τους από τη θεραπεία χωρίς να έχουν ενημερώσει τον ιατρό τους;
Είναι πολύ μικρό ποσοστό, συνήθως μιλούν με το θεράποντα ιατρό και αποφασίζουν από κοινού. Ωστόσο, το θέμα της μη συμμόρφωσης στη θεραπεία είναι σοβαρό θέμα και το αντιμετωπίζουν πολλοί γιατροί ανά το παγκόσμιο.
Η υπερπληροφόρηση που λαμβάνουν οι ασθενείς σήμερα πόσο επικίνδυνη είναι;
Εξαρτάται, η αλήθεια είναι ότι συμβουλεύονται το διαδίκτυο χωρίς να γνωρίζουν ποια site που επισκέπτονται έχουν ασφαλείς και πιστοποιημένες πληροφορίες. Πολλές φορές λαμβάνουν κακή πληροφόρηση και αυτό είναι όντως πρόβλημα.
Τι είναι το πρόγραμμα “Don’t delay, connect today” - “Μην καθυστερείτε, επικοινωνήστε σήμερα”;
Πρόκειται για μια Πανευρωπαϊκή Εκστρατεία της EULAR που αφορά στην έγκαιρη διάγνωση και έγκαιρη θεραπεία. Η εκστρατεία ξεκίνησε το Φεβρουάριο του 2017 με στόχο την ενημέρωση του κοινού για τις ρευματικές παθήσεις. Σύμφωνα με τα στοιχεία στην Ευρώπη, 120 εκατομμύρια άτομα (σχεδόν 1 στους 4 ευρωπαίους) πάσχουν από ρευματικές και μυοσκελετικές παθήσεις ενώ η Κύπρος έχει αυτή τη στιγμή πάνω από 100.000 άτομα.
Οι παθήσεις αυτές αποτελούν τη μεγαλύτερη αιτία αναπηρίας στην Ευρώπη σύμφωνα με τη μελέτη Global Burden of disease. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι μυοσκελετικές παθήσεις είναι οι πιο διαδεδομένες επαγγελματικές ασθένειες σε ευρωπαϊκό επίπεδο, ενώ το συνολικό κόστος των μυοσκελετικών διαταραχών που σχετίζονται με την εργασία κυμαίνεται μεταξύ 0,5% και 2% του ακαθάριστου εθνικού προϊόντος (ΑΕΠ).
Συμπερασματικά, για τις ρευματοπάθειες έχει τεράστια σημασία η έγκαιρη διάγνωση, η έγκαιρη δυναμική και επιθετική θεραπεία για να υπάρχει καλύτερη πρόγνωση. Γι' αυτό το λόγο "Don't delay, connect today", "Μην καθυστερείτε, επικοινωνήστε σήμερα".
