Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη της ICAP η ιδιωτική υγεία είχε παρουσιάσει ανάκαμψη τα στη χώρα μας όμως, τα τελευταία χρόνια λόγω της οικονομικής ύφεσης και τη λήψης σκληρών μέτρων ο κλάδος επηρεάστηκε σε μεγάλο βαθμό.
Συγκεκριμένα, η αδυναμία του δημόσιου τομέα και τα χρόνια προβλήματα που αντιμετωπίζει δίνουν προβάδισμα στην παροχή υπηρεσιών από τις ιδιωτικές κλινικές οι οποίες αντιστέκονται στις ελλείψεις προσωπικού ενώ υπερτερούν και στις υποδομές. Στα δυνατά τους σημεία προστίθεται η χρήση νέων τεχνολογιών καθώς και εξελιγμένων μηχανημάτων. Στα αδύνατα ωστόσο σημεία τους, είναι το ισχύον θεσμικό πλαίσιο που θέτει φραγμούς στην ίδρυση νέων κέντρων καθώς θεωρεί ότι οι οικοδομικές προδιαγραφές πρέπει να είναι πολύ αυστηρές. Αρνητικό είναι επίσης, το γεγονός ότι ο μεγαλύτερος φορέας Υγείας ο ΕΟΠΥΥ κάνει συχνές αλλαγές στο τρόπο λειτουργίας του και στους τρόπους τιμολόγησης του.
Παρόλα αυτά οι ειδικοί θεωρούν ότι υπάρχουν ευκαιρίες επέκτασης του κλάδου στην Ανατολική Ευρώπη και στα Αραβικά κράτη, ενώ ο ιατρικός τουρισμός, η εφαρμογή των κλειστών ενοποιημένων νοσηλίων αλλά και η εξειδίκευση στην παροχή υπηρεσιών σε τομείς που υπάρχει έλλειψη, όπως είναι τα κέντρα αποκατάστασης κ.α. θα δώσουν άλλη βαρύτητα στις υπηρεσίες τους. Υπάρχει επίσης ανοικτό το πεδίο για σύναψη συμβάσεων με ιδιωτικές ασφαλιστικές.
Ωστόσο, οι απειλές υπάρχουν καθώς διανύουμε επικίνδυνες εποχές λόγω της οικονομικής κρίσης και τα προβλήματα ρευστότητας είναι καθημερινά. Μεγάλο πρόβλημα αποτελούν επίσης η επιβολή φόρων και οι απρόβλεπτες αποφάσεις της πολιτείας με την έξτρα φορολόγηση μέσω των clawback και rebate.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η παροχή υπηρεσιών υγείας από ιδιώτες παρόχους καλύπτει τα τελευταία χρόνια περίπου το 1/3 του συνόλου των δαπανών υγείας της χώρας (δημόσια και ιδιωτική δαπάνη).
Η μελέτη που παρουσίασε η Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών της ICAP Group, σημειώνει ότι σύμφωνα με το Σύστημα Λογαριασμών Υγείας (ΣΛΥ)της ΕΛ.ΣΤΑΤ., διαχρονική μείωση παρουσιάζει η συνολική τρέχουσα δαπάνη υγείας στη χώρα μας τα τελευταία χρόνια, ενώ ως ποσοστό επί του Α.Ε.Π., διαμορφώθηκε στο ποσοστό της τάξης του 9%. Ειδικότερα, αναφορικά με το σύνολο της ιδιωτικής τρέχουσας δαπάνης υγείας, αυτή αντιπροσωπεύει το 1/3 περίπου της συνολικής τρέχουσας δαπάνης υγείας.
Ανάλογα με το μέγεθός τους, οι ιδιωτικές γενικές κλινικές διακρίνονται: α) στις Μεγάλες πολυδύναμες κλινικές οι οποίες βρίσκονται στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη και είναι λίγες σε αριθμό. Οι κλινικές αυτές υπερβαίνουν σε δυναμικότητα τις 300 κλίνες και στην πλειοψηφία τους είναι στελεχωμένες από άρτια εκπαιδευμένο και εξειδικευμένο ιατρικό προσωπικό, διαθέτοντας ιατρικό εξοπλισμό υψηλής τεχνολογίας. Επίσης, διατηρούν συμφωνίες τόσο με ασφαλιστικούς οργανισμούς και ταμεία του δημοσίου, όσο και με τις περισσότερες ασφαλιστικές εταιρείες του ιδιωτικού τομέα, β) στις Μεσαίες κλινικές οι οποίες συνήθως διατηρούν συμβάσεις με ασφαλιστικές εταιρείες του ιδιωτικού τομέα, καθώς και με ταμεία του δημοσίου και γ) στις Μικρές κλινικές οι περισσότερες των οποίων καλύπτουν το κόστος νοσηλείας των ασθενών τους (ολόκληρο ή μέρος), μέσω συμβάσεων που έχουν συνάψει με διάφορους ασφαλιστικούς οργανισμούς του δημοσίου.
Οι Νευροψυχιατρικές κλινικές οι οποίες αποτελούν μια ξεχωριστή κατηγορία, είναι αρκετές σε αριθμό και τα έσοδά τους προέρχονται εξ ολοκλήρου από εσωτερικούς νοσηλευόμενους ασθενείς, εμφανίζοντας υψηλές μέσες ετήσιες πληρότητες.
Η Διευθύντρια Οικονομικών και Κλαδικών Μελετών της ICAPGROUP,Σταματίνα Παντελαίου επισημαίνει σχετικά με την εξέλιξη του κλάδου: «Η συνολική αγορά των ιδιωτικών υπηρεσιών υγείας από το 2012 και μετά παρουσιάζει συνεχή μείωση, με μέσο ετήσιο ρυθμό της τάξεως του 13,5%. Αν και η συνεργασία των ιδιωτικών μονάδων υγείας με τον ΕΟΠΥΥ οδήγησε σε μια τάση αύξησης της ροής ασθενών προς αρκετές μονάδες του κλάδου, ωστόσο η συνεχιζόμενη μείωση των τιμών των ιατρικών υπηρεσιών από αρκετές ιδιωτικές κλινικές και διαγνωστικά κέντρα, σε μια προσπάθεια διατήρησης ή ακόμη και αύξησης της «πελατειακής» τους βάσης, η περαιτέρω μείωση των τιμών των φαρμάκων και κυρίως η επιβολή του νόμου περί clawback και rebateαποτέλεσαν τους κύριους λόγους μείωσης της συνολικής αξίας της αγοράς. Η αγορά των Ιδιωτικών Υπηρεσιών Υγείας εκτιμάται σε € 1,4 δις. για το 2014».
Όπως σημειώνει ο SeniorConsultant της ICAPGROUP, Κωνσταντίνος Παλαιολόγος, ο οποίος επιμελήθηκε την εν λόγω κλαδική μελέτη, τη μεγαλύτερη μείωση εμφανίζουν τα έσοδα των γενικών κλινικών, η οποία διαμορφώθηκε σε περίπου 23% και ακολουθεί η αγορά των μαιευτικών - γυναικολογικών κλινικών με ποσοστό μείωσης περίπου 15%. Σχετικά με τα ιδιωτικά διαγνωστικά κέντρα, η μείωση των εσόδων τους διαμορφώθηκε στο 9,5%, ενώ απώλειες καταγράφονται και για την υποκατηγορία των νευροψυχιατρικών κλινικών, το μέγεθος αγοράς των οποίων μειώθηκε κατά 22% περίπου την περίοδο 2013/12.Ωστόσο, αξίζει να σημειωθεί ότι, εάν δεν ληφθούν υπόψη οι επιπτώσεις από την εφαρμογή του νόμου περί clawback και rebate, τότε εκτιμάται ότι το ποσοστό μείωσης της συνολικής αξίας της αγοράς των γενικών και μαιευτικών κλινικών θα ήταν σαφώς χαμηλότερο το 2013/12.Επίσης, η αξίας της αγοράς των ιδιωτικών διαγνωστικών κέντρων, εκτιμάται ότι θα κατέγραφε θετικό ρυθμό μεταβολής. Οι γενικές κλινικές αποσπούν το μεγαλύτερο μερίδιο στο σύνολο της αγοράς των ιδιωτικών υπηρεσιών υγείας, το οποίο εκτιμάται στο 61% περίπου. Οι μαιευτικές κλινικές συγκεντρώνουν περίπου το 14% των συνολικών εσόδων, ενώ το υπόλοιπο 25% μοιράζονται τα ιδιωτικά διαγνωστικά κέντρα. Οι νευροψυχιατρικές κλινικές αντιπροσωπεύουν το 9% περίπου της αγοράς των γενικών κλινικών.
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της Κλαδικής Μελέτης, η περιφέρεια της πρωτεύουσας παρουσιάζει την μεγαλύτερη συγκέντρωση, καθώς σ’ αυτήν βρίσκεται συγκεντρωμένο το 43% περίπου του συνόλου των νοσοκομειακών κλινών. Αναφορικά δε με τις κλίνες των ιδιωτικών θεραπευτηρίων, στην περιφέρεια της Πρωτεύουσας είναι συγκεντρωμένο περίπου το ήμισυ των ιδιωτικών κλινών της χώρας. Σε σχέση με την κατηγοριοποίηση των θεραπευτηρίων ανά κατηγορία, όσον αφορά στα θεραπευτήρια του ιδιωτικού τομέα, στα Γενικά θεραπευτήρια αντιστοιχεί το 53% περίπου των ιδιωτικών κλινικών της χώρας.
Ο κος Παλαιολόγος αναφέρει ότι τα τελευταία 10-15 έτη παρατηρήθηκαν σημαντικές ανακατατάξεις στο χώρο των ιδιωτικών θεραπευτηρίων, καθώς μικρές περιφερειακές μονάδες απορροφήθηκαν, εξαγοράσθηκαν ή συγχωνεύτηκαν με μεγαλύτερες. Επιπλέον, σε ορισμένες περιπτώσεις μεγάλες μονάδες του κλάδου απέκτησαν διεθνή χαρακτήρα επεκτείνοντας τις εργασίες τους και σε χώρες του εξωτερικού. Από την μία πλευρά η δυσκολία των περισσότερων μικρών μονάδων του κλάδου να ανταποκριθούν στη ραγδαία εξέλιξη της ιατρικής τεχνολογίας και από την άλλη το πολύ υψηλό κόστος κατασκευής και εξοπλισμού μιας νέας θεραπευτικής μονάδας σε συνδυασμό με το ισχύον θεσμικό πλαίσιο, αποτέλεσαν τους δύο βασικούς λόγους που οδήγησαν στη στρατηγική των εξαγορών- συγχωνεύσεων - απορροφήσεων των μικρότερων από μεγαλύτερες επιχειρήσεις. Όσον αφορά τα διαγνωστικά κέντρα, αυτά διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στη διάγνωση και πρόληψη των ασθενειών. Με τη σύγχρονη υλικοτεχνική υποδομή και με το εξειδικευμένο προσωπικό που διαθέτουν, είναι σε θέση να παρέχουν υπηρεσίες υψηλής ποιότητας σε σύντομο χρονικό διάστημα. Τα ιατρικά – διαγνωστικά κέντρα υποστηρίζουν στο έργο τους και τα δημόσια ή ιδιωτικά νοσηλευτικά ιδρύματα. Σημαντικός είναι ο αριθμός των ιδιωτικών διαγνωστικών κέντρων που λειτουργούν σήμερα στη χώρα, αρκετά εκ των οποίων ανήκουν σε μεγάλους επιχειρηματικούς ομίλους.
Η κα Παντελαίου σημειώνει ότι οι ιδιωτικές επιχειρήσεις παροχής υπηρεσιών υγείας διαφοροποιούνται μεταξύ τους βάσει ορισμένων χαρακτηριστικών, τόσο ποιοτικών όσο και ποσοτικών. Τα βασικά πεδία ανταγωνισμού μεταξύ των ιδιωτικών μονάδων υγείας εστιάζονται στο επίπεδο του ιατροτεχνολογικού εξοπλισμού που διαθέτουν, στην ποιότητα των υπηρεσιών που παρέχουν, στην ταχύτητα των υπηρεσιών τους, στη συνεργασία τους με τους διάφορους ασφαλιστικούς φορείς, στο εταιρικό τους μέγεθος και βέβαια στην τιμολογιακή τους πολιτική.
Εξετάζοντας τους ισολογισμούς μεγάλων εταιρειών – ομίλων του κλάδου, διαπιστώνεται η επιβάρυνση βασικών οικονομικών μεγεθών τους το 2013 συγκριτικά με το 2012, η οποία οφείλεται στην «εφαρμογή του νόμου περί rebate και clawback». Αναλυτικότερα, σημειώνονται τα παρακάτω ξεχωριστά για τις Γενικές, τις Mαιευτικές – Γυναικολογικές Κλινικές και τα Διαγνωστικά Κέντρα:
Γενικές Κλινικές
Αναλύοντας τους ισολογισμούς 77 εταιρειών λειτουργίας ιδιωτικών γενικών κλινικών για την 5ετία 2009-2013, σχετικά με το περιθώριο μικτού κέρδους, ο μέσος δείκτης 5ετίας διαμορφώθηκε σε18,51% για το σύνολο των επιχειρήσεων και παρουσιάζει μείωση το 2013.Όσον αφορά την εξέλιξη του περιθωρίου καθαρού κέρδους EBITDA, το 2012 παρουσιάζεται η υψηλότερη τιμή (21,9%) και διαμορφώθηκε σε 10,08% για το σύνολο των εταιρειών. Ο δείκτης αποδοτικότητας ιδίων κεφαλαίων ανήλθε (ως μέσος όρος) σε 5,05%, ενώ η μέση γενική ρευστότητα των επιχειρήσεων για την τελευταία πενταετία κυμάνθηκε σε σχετικά ικανοποιητικά επίπεδα (1,73). Ο μέσος όρος του λόγου ξένων προς ίδια κεφάλαια, κυμαίνεται, σε υψηλά επίπεδα, αν και τη διετία 2012-2013 διαμορφώθηκε σε χαμηλότερα επίπεδα, σε σχέση με τα αμέσως προηγούμενα έτη. Ο συγκεκριμένος δείκτης, ως μέσος όρος πενταετίας, διαμορφώθηκε 4,6:1 στο σύνολο του δείγματος, υποδηλώνοντας σε γενικές γραμμές, εξάρτηση των εργασιών των επιχειρήσεων του κλάδου από ξένα κεφάλαια.
Για τη σύνταξη του ομαδοποιημένου ισολογισμού χρησιμοποιήθηκαν τα δεδομένα 57 εταιρειών ιδιωτικών κλινικών. Το σύνολο του ενεργητικού παρουσίασε ποσοστιαία μείωση 10% το 2013 σε σχέση με το 2012, ενώ τα ίδια κεφάλαια κατέγραψαν μείωση κατά 16,6% την ίδια περίοδο. Οι συνολικές πωλήσεις (έσοδα) των 57 εταιρειών του δείγματος μειώθηκαν κατά 25% το 2013 σε σχέση με το 2012, το δε μικτό κέρδος μειώθηκε δραστικά (78,2%). Αποτέλεσμα αυτού ήταν η εμφάνιση αρνητικού λειτουργικού αποτελέσματος το 2013 (από θετικό το 2012). Αναφορικά με το τελικό καθαρό αποτέλεσμα των επιχειρήσεων, αυτό παρέμεινε ζημιογόνο και το 2013, αν και οι ζημίες μειώθηκαν (κατά 31%) λόγω της σημαντικότατης μείωσης των μη λειτουργικών εξόδων (κατά 78,5%). Σχετικά με τα κέρδη EBITDA, αυτά μειώθηκαν δραστικά την ίδια περίοδο. Ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα αποτελέσματα ορισμένων εταιρειών εκμετάλλευσης ιδιωτικών κλινικών, όπως αυτά διαμορφώθηκαν πριν και μετά τις προβλέψεις για rebate και clawback σύμφωνα με το άρθρο 100 του νόμου 4172/2013. Ειδικότερα, συγκρίνοντας τον κύκλο εργασιών έξι επιχειρήσεων εκμετάλλευσης ιδιωτικών γενικών κλινικών το 2013 (προ και μετά rebate και clawback) σε σχέση με το 2012, παρατηρείται ότι, το 2013 το σύνολο του κύκλου εργασιών προ rebate – clawback καταγράφει μείωση 16,1%, ενώ μετά τις προβλέψεις rebate – clawback η μείωση των πωλήσεων διαμορφώνεται σε 30,7%.
Μαιευτικές – Γυναικολογικές Κλινικές
Όπως προκύπτει από τους ισολογισμούς 15 εταιρειών εκμετάλλευσης ιδιωτικών μαιευτικών – γυναικολογικών κλινικών, αυξομειώσεις παρουσιάζει το μέσο περιθώριο μικτού κέρδους των επιχειρήσεων κατά την περίοδο 2009-2013, λόγω των σημαντικών διακυμάνσεων που παρουσιάζουν οι ετήσιοι δείκτες ορισμένων εταιρειών. Το μέσο περιθώριο 5ετίας διαμορφώθηκε σε αρνητικά επίπεδα (-3,23%). Ο εν λόγω δείκτης παρουσιάζει αρνητική τιμή το 2010 και 2011 και καθίσταται θετικός το 2012 και το 2013. Το μέσο ετήσιο περιθώριο καθαρού κέρδους EBITDA καθίσταται αρνητικό τη διετία 2010-2012, ο δε μέσος δείκτης της 5ετίας διαμορφώθηκε σε αρνητικό επίπεδο (-3,63%). Οι μέσοι ετήσιοι δείκτες αποδοτικότητας ιδίου και απασχολουμένου κεφαλαίου των 15 εταιρειών παρουσιάζουν έντονες διακυμάνσεις την εξεταζόμενη χρονική περίοδο, επηρεαζόμενοι από τις ακραίες τιμές που εμφανίζουν ορισμένες εταιρείες σε κάποια έτη. Πάντως, ο μέσος όρος πενταετίας των 15 εταιρειών διαμορφώθηκε σε αρνητικά επίπεδα τόσο για την αποδοτικότητα ιδίων κεφαλαίων (-7,09%) όσο και για την αποδοτικότητα απασχολουμένων κεφαλαίων (-15,64%). Η μέση γενικήρευστότητα των επιχειρήσεων για την τελευταία πενταετία διαμορφώθηκε σε σχετικά μέτρια επίπεδα (1,36). Ο μέσος όρος του λόγου ξένων προς ίδια κεφάλαια για τις 15 εταιρείες του δείγματος κατά την πενταετία 2009-2013 ανήλθε σε 2,34:1.
Για τη σύνταξη του ομαδοποιημένου ισολογισμού της διετίας 2012-2013 χρησιμοποιήθηκαν τα δεδομένα 10 εταιρειών. Από την ανάλυση δε του εν λόγω ισολογισμού, προκύπτει για σύνολο του ενεργητικού μείωση 5,5% το 2013 σε σχέση με το 2012, λόγω κυρίως της μείωσης των απαιτήσεων, ενώ για τα ίδια κεφάλαια η μείωση ήταν 13,5%. Οι συνολικές πωλήσεις (έσοδα) των 10 εταιρειών του δείγματος μειώθηκαν κατά 14,4% το 2013 σε σχέση με το 2012, ενώ σημαντικότατη ήταν η μείωση για το μικτό κέρδος. Το καθαρό αποτέλεσμα παρέμεινε ζημιογόνο και τα δύο έτη, ωστόσο οι ζημίες μειώθηκαν το 2013 σε σχέση με το 2012 κατά 38,4%. Δραστική μείωση παρουσίασαν τα κέρδη EBITDA των εταιρειών του δείγματος το 2013.Συγκρίνοντας τον κύκλο εργασιών τεσσάρων επιχειρήσεων εκμετάλλευσης ιδιωτικών μαιευτικών – γυναικολογικών κλινικών το 2013 (προ και μετά rebate και clawback) σε σχέση με το 2012, παρατηρείται ότι, το 2013 προ rebate – clawback το σύνολο του κύκλου εργασιών καταγράφει μείωση μόλις 1,2%, ενώ μετά το rebate – clawback η μείωση των πωλήσεων διαμορφώνεται σε 16,5%.
Διαγνωστικά Κέντρα
Εξετάζοντας τους ισολογισμούς 84 εταιρειών λειτουργίας ιδιωτικών διαγνωστικών κέντρων για την περίοδο 2009-2013, το μέσο ετήσιο περιθώριο μικτού κέρδους των 84 επιχειρήσεων του δείγματος διαμορφώθηκε σε 40,92% κατά την συγκεκριμένη περίοδο, ενώ σε ικανοποιητικά επίπεδα κυμάνθηκε το μέσο περιθώριο καθαρού κέρδους EBITDA την εξεταζόμενη περίοδο, το οποίο και διαμορφώθηκε σε21,76%. Ο μέσος δείκτης αποδοτικότητας ιδίων κεφαλαίων των διαγνωστικών κέντρων κυμάνθηκε σε σχετικά υψηλά επίπεδα κατά τη διάρκεια της εξεταζόμενης περιόδου (44,45%), καταγράφοντας ωστόσο σημαντική μείωση το 2011 και 2013 συγκριτικά με τα προηγούμενα έτη. Η μέση γενική ρευστότητα των επιχειρήσεων του δείγματος την τελευταία πενταετία διαμορφώθηκε σε ικανοποιητικά επίπεδα και συγκεκριμένα σε1,99 για το σύνολο του δείγματος των 84 εταιρειών. Τέλος, ο μέσος όρος του λόγου ξένων προς ίδια κεφάλαια διαμορφώθηκε σε 3,21:1.
Για τη σύνταξη του ομαδοποιημένου ισολογισμού 2012-2013 των ιδιωτικών διαγνωστικών κέντρων χρησιμοποιήθηκαν τα δεδομένα 53 εταιρειών και από την ανάλυση αυτήπροκύπτει για το σύνολο του ενεργητικού μείωση 2,2% το 2013 σε σχέση με το 2012 γεγονός που οφείλεται στη μείωση των απαιτήσεων, ενώ τα ίδια κεφάλαια δεν μεταβλήθηκαν σημαντικά. Οι συνολικές πωλήσεις (έσοδα) των 53 εταιρειών του δείγματος μειώθηκαν κατά 7,7% το 2013 σε σχέση με το 2012. Μεγαλύτερη ήταν η μείωση στο μικτό κέρδος (17%) την ίδια περίοδο. Το τελικό καθαρό (προ φόρου) αποτέλεσμα ήταν κερδοφόρο και τα δύο εξεταζόμενα έτη, μειωμένο όμως κατά 27,6% το 2013 σε σχέση με το 2012. Τα κέρδη EBITDA των εταιρειών του δείγματος μειώθηκαν κατά 18,4%.
Ομαδοποιημένος Ισολογισμός 9μήνου 2014
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η ανάλυση του ομαδοποιημένου ισολογισμού των τεσσάρων μεγάλων εταιρειών του κλάδου, οι οποίες και αντιπροσωπεύουν το 30% περίπου του συνολικού μεγέθους της αγοράς των ιδιωτικών υπηρεσιών υγείας της χώρας σε αξία.
Ο εν λόγω ισολογισμός προκύπτει από τις δημοσιευμένες λογιστικές καταστάσεις του 9μήνου (1.1-30.9) των ετών 2013 και 2014 και σύμφωνα με αυτόν, οι συνολικές πωλήσεις (έσοδα) των τεσσάρων εταιρειών διαμορφώθηκαν σε €331 εκατ., εμφανίζοντας μείωση 5%. Παράλληλα υπήρξε πτώση των αντίστοιχων μικτών κερδών με αρκετά εντονότερο ρυθμό (-22,7%), γεγονός που δείχνει την αδυναμία σημαντικής περικοπής και συγκράτησης του κόστους. Παρά τη μείωση των χρηματοοικονομικών δαπανών κατά 41,2% και τη μείωση των λειτουργικών εξόδων κατά 21,5%, το καθαρό αποτέλεσμα παρέμεινε ζημιογόνο και το 2014, ενώ οι ζημίες διατηρήθηκαν στο ίδιο επίπεδο με τις ζημίες του 2013. Σ΄ αυτό το σημείο τονίζεται ότι ενώ το 2013 ζημίες εμφάνισαν 3 από τις 4 εταιρείες, το 2014 μόνον μία (1) εταιρεία εμφάνισε ζημιογόνα αποτελέσματα. Τέλος, τα κέρδη EBITDAκατέγραψαν μείωση 8,4% το 9μηνο του 2014 σε σχέση με το 9μηνο του 2013.
Το σύνολο του ενεργητικού διαμορφώθηκε στο ύψος των €1.371 εκατ., παρουσιάζοντας μείωση σχεδόν 10% το 2014 σε σχέση με το 2013 γεγονός που οφείλεται κυρίως στη μείωση των απαιτήσεων αλλά και των διαθεσίμων. Αρκετά μεγαλύτερη είναι η μείωση για τα ίδια κεφάλαια (21,3%) η αξία των οποίων ανήλθε σε €377 εκατ., ενώ μείωση καταγράφουν οι μεσομακροπρόθεσμες υποχρεώσεις & προβλέψεις(37%) σε αντίθεση με τις βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις, οι οποίες αυξήθηκαν κατά 14%περίπου την περίοδο 2014/13.
Σε καλό κλίμα έγινε συνάντηση του Υπουργού Υγείας Παναγιώτη Κουρουμπλή, με τους εκπροσώπους του Συνδέσμου Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδος (ΣΦΕΕ), οι οποίοι παρουσίασαν στον Υπουργό τα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο κλάδος την Παρασκευή.
Στο τραπέζι έπεσα η φαρμακευτική δαπάνη, το clawback, το rebate, οι κλειστοί προϋπολογισμοί, αλλά και νέος τρόπος τιμολόγησης φαρμάκων. Αναφορικά με τη φαρμακευτική δαπάνη ο Υπουργός παραδέχθηκε ότι υπάρχει ανάγκη διόρθωσης, όμως αναφέρθηκε και σε πιθανή αύξηση του rebate. Σύμφωνα τη φαρμακοβιομηχανία δεν θα μειωθούν άλλο οι τιμές θα μειωθούν όμως οι συμμετοχές των ασθενών, ενώ, θα έρθει υπάρξει και αλλαγή στον τρόπο τιμολόγησης με τη χρήση διπλής τιμής, άλλη ασφαλιστική τιμή και άλλη ονομαστική.
Ο Υπουργός περιμένει τις προτάσεις από τη φαρμακοβιομηχανία και σύμφωνα με πληροφορίες, φαίνεται διατεθειμένος να υιοθετήσει μια πολύ έξυπνη ιδέα, να κάνει δηλαδή «σκόντο» από το rebate στις εταιρείες που θα ρίχνουν χρήματα στις κλινικές μελέτες, κάτι που «καίει» το υπουργείο αφού ο συγκεκριμένος τομέας μπορεί να αποφέρει πολλά χρήματα στα ταμεία του κράτους.
Ανθή Αγγελοπούλου
Σε ληστεία παραπέμπει το χαρτί του ΕΟΠΥΥ με το οποίο ο Οργανισμός ζητά από τους γιατρών των διαγνωστικών κέντρων να πληρώσουν την επιστροφή για claw back και rebate καθώς το ύψος των χρημάτων είναι πραγματικά υψηλό και στην πραγματικότητα ζητά από τους γιατρούς να του επιστρέψουν το μισό τους τζίρο χωρίς να νοιάζεται για το πώς θα πληρώσουν τις υπόλοιπες υποχρεώσεις τους.
Για να γίνω πιο συγκεκριμένη, εργαστηριακό γιατρός ο οποίος έκανε τζίρο 104.005,89 ευρώ το 1ο εξάμηνο του 2014 πρέπει σύμφωνα με τον ΕΟΠΥΥ να πληρώσει για claw back 36.072,01 ευρώ και για rebate 14.974,99 ευρώ. Σύνολο δηλαδή 51.047,00 ευρώ.
Τα λειτουργικά έξοδα του συγκεκριμένου ιατρείου για ενοίκιο, μισθούς, ΔΕΗ, ΕΥΠΑΠ, ΟΤΕ, μηχανήματα κ.λπ. φτάνουν τα 6.800 ευρώ κάθε μήνα. Συνολικά για ένα εξάμηνο δηλαδή 40.800 ευρώ. Και το ερώτημα που τίθεται είναι πως θα πληρωθεί η εφορία, αλλά και πως θα ζήσει την οικογένεια του, όταν μάλιστα έχει δυο παιδιά που σπουδάζουν.
Παρακολουθώντας για μια ολόκληρη μέρα το πρόγραμμα του γιατρού είδα πως εργάζεται ένα διαγνωστικό εργαστήριο. Πολύς κόσμος ερχόταν να πάρει τις εξετάσεις του και ο γιατρός έδινε την απόδειξη και στην ερώτηση τι σας χρωστάω επιπλέον γιατρέ άκουσα πολλές φορές την απάντηση «δεν αξίζει τον κόπο». Ωστόσο, παρατήρησα μια κούτα με αποδείξεις δίπλα του και απορημένη ρώτησα τι είναι. Η απάντηση με άφησε άφωνη. Ο ΕΟΠΥΥ καλύπτει για κάθε εξέταση ένα ποσό και συνήθως μένει ένα μικρό υπόλοιπο διαφορά, ύψους 1 ευρώ, 0,34 λεπτά, 0,80 λεπτά, 1 ευρώ και 40 λεπτά…..κ.λπ.
Πώς να πω στον άνθρωπο δώσε μου 70 λεπτά, ή 1 ευρώ είναι ντροπή, μου λέει ο γιατρός, αθροιστικά όμως μπορεί να φτάνουν αυτές οι αποδείξεις στα 300 και τα 400 ευρώ. Τι αποδείξεις τις κρατά για κάθε έλεγχο όμως τα χρήματα δεν μπαίνουν στο ταμείο του ποτέ και παρόλα αυτά δίνει επιστροφή και πληρώνει φόρο για αυτά.
Σύμφωνα με τα δεδομένα αυτά είναι λογικό να ακούγονται φήμες που θέλουν να διαλυθούν τα μικρά διαγνωστικά κέντρα και ο Οργανισμός να συνεργάζεται μόνο με μεγάλες αλυσίδες. Το μόνο σίγουρο πάντως είναι ότι το μέτρο αυτό είναι υπερβολικό και άδικο για πολλά εργαστήρια.
Ανθή Αγγελοπούλου
Άμεση αναστολή της Υπουργικής Απόφασης που καθορίζει 50% rebate στη φαρμακοβιομηχανία για τη διαφορά μεταξύ ασφαλιστικής τιμής του φαρμάκου και της λιανικής τιμής για τις περιπτώσεις που επιλέγεται φάρμακο χωρίς γενόσημο με μεγαλύτερη τιμή από την τιμή αποζημίωσης, ζητά ο Σύνδεσμος Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδος (ΣΦΕΕ) από τον Υπουργό Υγείας Μάκη Βορίδη με επιστολή του.
Η ρύθμιση αυτή σύμφωνα με το ΣΦΕΕ, είναι καθαρός φόρος διότι δεν έχει ανταποδοτικό όφελος και φυσικά παραβιάζει τις συνταγματικά προστατευόμενες αρχές της ισότητας και της οικονομικής ελευθερίας, καθώς και του κοινοτικού δικαίου περί ελεύθερης κυκλοφορίας των προϊόντων.
Επιπλέον, τόσο ο υπολογισμός όσο και ο καταλογισμός αυτών των rebate είναι δύσκολο να γίνει σωστά και έτσι δημιουργούνται ασθενείς δύο ταχυτήτων, ενώ τίθεται και θέμα διακριτικής μεταχείρισης τους.
Για όλους αυτούς του λόγους ο Σύνδεσμος Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων ζητά από τον Υπουργό Υγείας την αναστολή της απόφασης και την ανατικατάστασή της με την εξής επιλογή:
«Πιο συγκεκριμένα, για τις ειδικές περιπτώσεις που επιλέγεται φάρμακο το οποίο δεν διαθέτει γενόσημο ή μια θεραπευτική κατηγορία στο σύνολο της περιέχει μια μοναδική ή περισσότερες δραστικές ουσίες χωρίς γενόσημα φάρμακα, όπου επιλέγεται φάρμακο με λιανική τιμή υψηλότερη από την τιμή αποζημίωσης, ο ασθενής καλύπτει τη διαφορά μεταξύ της τιμής αποζημίωσης και της λιανικής τιμής του φαρμάκου. Σε εθελοντική βάση και στοχευμένα στα φάρμακα που μπορεί η φαρμακευτική εταιρεία ή ο κάτοχος άδειας κυκλοφορίας σε συνεννόηση με τον ΕΟΠΥΥ (όσον αφορά το ύψος και την χρονική διάρκεια) δύνανται να καλύπτουν μέρος της συμμετοχής του ασθενή».
Μετά από έντονες πιέσεις που δέχθηκε το Υπουργείο Υγείας αναφορικά με το μείζον θέμα που έχει προκύψει με την επιβολή του εξοντωτικού μέτρου του rebate ιδίως για τους κλινικοεργαστηριακούς Ιατρούς αλλά και την επιβολή του πλαφόν ανά πάροχο που αφορά όλα τα εργαστήρια, υπήρξε θετική προσέγγιση από μέρους του Υπουργού Υγείας Μάκη Βορίδη καθώς και του νομικού συμβούλου Θανάση Πλεύρη.
Σύμφωνα με ανακοίνωσή του ο Ιατρικός Σύλλογος Αθηνών είναι σε αναμονή για τα εξής:
1. Αναφορικά με την επιβολή εις διπλούν του rebate που έχει τεθεί για τους κλινικοεργαστηριακούς Ιατρούς, για τους γιατρούς που εξετάζουν κατά πράξη και περίπτωση ως αυτοπαραπέμποντες, ο Υπουργός θεωρεί προς την σωστή κατεύθυνση την κατάργηση του δεύτερου rebate, ώστε εφαρμογή νε έχει μόνο η περίπτωση του ποσοστό αποζημίωσης των ανωτέρω γιατρών για τις εξετάσεις αυτοπαραπομπής, στο ύψος του 60%.
2. Επίσης με θετικά αντιμετωπίστηκε από τον Υπουργό και το γεγονός της εφαρμογής του ίδιου rebate που ισχύει για τα εργαστήρια και στα παραπεμπτικά εξετάσεων που εκτελούνται μεν από τους κλινικοεργαστηριακούς ιατρούς αλλά έχουν συνταγογραφηθεί από έτερο ιατρό, δηλαδή της τάξης του 5-25% ανάλογα με τον μηνιαίο κύκλο εργασιών.
3. Τέλος συζητήθηκε και η ύπαρξη του δυνητικού clawback με εφαρμογή της δυνατότητας εκτέλεσης του παραπεμπτικού ιδιωτικά.
Οι τροποποιήσεις είναι απαραίτητες επισημαίνει ο ΙΣΑ γιατί αλλιώς οι επιπτώσεις θα είναι πολύ σοβαρές για τα εργαστήρια. Πολλά εξ αυτών δεν θα είναι σε θέση να λειτουργήσουν.
Ωστόσο, ο ΙΣΑ τονίζει ότι θα συνεχίσει τις διεκδικήσεις με πρώτη αυτή της ελεύθερης σύμβασης με τον ΕΟΠΥΥ, γιατρών – εργαστηρίων και Πολυιατρείων και για όσους το επιθυμούν κατά πράξη και περίπτωση μέσω των Ιατρικών συλλόγων, αναπλήρωση του προϋπολογισμού του ΕΟΠΥΥ για ΠΦΥ από αδιάθετα κονδύλια, εφαρμογή των οδηγιών συνταγογράφησης που παρέδωσαν οι επαγγελματικές ενώσεις δια μέσου του ΠΙΣ στο Υπουργείο, ενώ μένει αμετακίνητος στη θέση του για καμία χορήγηση φαρμάκων χωρίς ιατρική συνταγή.
Ανθή Αγγελοπούλου
Με επιστολή τους προς τον Υπουργό Υγείας Μάκη Βορίδη, οι εκπρόσωποι της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Σωματείων Κλινικοεργαστηριακών Ειδικοτήτων (ΠΟΣΚΕ), ζητούν να υλοποιηθούν τα συμφωνηθέντα και να εφαρμοστούν οι οδηγίες συνταγογράφησης που έδωσαν οι επαγγελματικές ενώσεις δια μέσου του Πανελλήνιου Ιατρικού Συλλόγου.
Συγκεκριμένα οι κλινικοεργαστηριακοί γιατροί ζητούν:
Ανθή Αγγελοπούλου
Σύμφωνα με νέα ανακοίνωση του Υπουργείου Υγείας και του ΕΟΠΥΥ η νέα Υπουργική Απόφαση η οποία αφορά το όριο συνταγογράφησης των διαγνωστικών εξετάσεων στοχεύει στην διαχείριση των κλειστών προϋπολογισμών του ΕΟΠΥΥ και στην αποδοτικότερη αξιοποίηση των πόρων που διατίθενται ανά κατηγορία παρόχων.
Έτσι, όπως επισημαίνει το Υπουργείο, μετά την κατανομή του προϋπολογισμού του ΕΟΠΥΥ σε όλες τις κατηγορίες των παρόχων έρχεται μία νέα Υπουργική Απόφαση να κατανείμει τον προϋπολογισμό των διαγνωστικών εξετάσεων ανά νομό και ανά πάροχο σε όλη την χώρα. Τα κριτήρια κατανομής είναι αναλογικά, ανά πληθυσμό- ανάγκες αλλά και σύμφωνα με τις απαιτήσεις του κάθε παρόχου την προηγούμενη χρονιά.
Παράλληλα, στην ίδια Υπουργική Απόφαση εισάγονται κατευθυντήριες οδηγίες που προέκυψαν μέσα από εκτεταμένο διάλογο με εκπροσώπους της ιατρικής κοινότητας και εδράζονται στην ελληνική και διεθνή ιατρική βιβλιογραφία.
Όπως τονίζει η ανακοίνωση του Υπουργείου, πρέπει όλοι να αντιληφθούν ότι η εποχή των ανοιχτών ανεξέλεγκτων προϋπολογισμών στην υγεία έχει παρέλθει ανεπιστρεπτί. Η εποχή δηλαδή που κάθε γιατρός ανεξάρτητα από ειδικότητα συνταγογραφούσε όσες εξετάσεις ήθελε σε όσους ασθενείς επιθυμούσε και μάλιστα σε αριθμούς ιλιγγιώδεις, πρέπει να αποτελέσει γρήγορα παρελθόν. Η πρακτική αυτή, λέει η ηγεσία του Υπουργείου Υγείας, οδήγησε σε τεράστια ελλείμματα τους κλάδους υγείας των ταμείων αλλά και του ΕΟΠΥΥ στην συνέχεια, μετά την ενοποίηση τους.
Σήμερα, το Υπουργείο Υγείας με αποφασιστικότητα προχωρά σε ρυθμίσεις που διασφαλίζουν την επάρκεια των αναγκών των ασφαλισμένων, την τήρηση του προϋπολογισμού του ΕΟΠΥΥ αλλά και την όσο γίνεται δικαιότερη κατανομή στους παρόχους.
Πρώτα με την εισαγωγή κατευθυντήριων οδηγιών, αναδρομικό κλινικό έλεγχο, κατανομή πλαφόν ανά νομό και ανά πάροχο και όπου απαιτείται εκπτώσεις (rebate) και επιστροφή (clawback) έτσι ώστε να τηρηθεί ο προϋπολογισμός του ΕΟΠΥΥ. Και στη συνέχεια θα μπουν σε εφαρμογή τα διαγνωστικά και θεραπευτικά πρωτόκολλα, ο κλινικός έλεγχος σε πραγματικό χρόνο και οι κλειστοί προϋπολογισμοί χωρίς rebate και clawback.
Ανθή Αγγελοπούλου
Καταγγελτική επιστολή στον Υπουργό Υγείας Μάκη Βορίδη αναφορικά με την εφαρμογή ατομικού ορίου ανά πάροχο και ανά νομό για τις διαγνωστικές εξετάσεις απέστειλαν η Πανελλήνια Ομοσπονδία Σωματείων Πρωτοβάθμιας Υγείας (ΠΟΣΙΠΥ) και η Πανελλήνια Ομοσπονδία Σωματείων Κλινικοεργαστηριακών Ειδικοτήτων (ΠΟΣΚΕ).
Συγκεκριμένα οι εκπρόσωποι των Διαγνωστικών Κέντρων επισημαίνουν στον Υπουργό ότι 6.500 χιλιάδες ιατροί, εργαστήρια και πολυϊατρεία που είναι συμβεβλημένα με ΕΟΠΥΥ βρίσκονται ένα βήμα πριν την κατάρρευση και με την υπομονή τους να έχει εξαντληθεί με τις συνεχείς υποσχέσεις από την πολιτεία να μην εκπληρώνονται.
Για το λόγο αυτό ζητούν την άμεση έκδοση Υπουργικής Απόφασης που αφορά την εφαρμογή του ατομικού ορίου ανά πάροχο και ανά νομό, όσον αφορά τις διαγνωστικές εξετάσεις. Όπως επισημαίνουν, το σχέδιο της Υπουργικής Απόφασης έχει υπογραφεί από την προηγούμενη πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Υγείας έχει πρωτοκολληθεί στις 06/06/2014 με αριθμ. πρωτ. 1267 (γραφείο Υφυπουργού). Παρόλο που έχει παρέλθει ικανό χρονικό διάστημα, δεν έχει εκδοθεί η εν λόγω Υπουργική Απόφαση.
Επίσης, ζητούν την κατάργηση του εξοντωτικού και απαράδεκτου μέτρου της εφαρμογής του claw back, κατά του οποίου έχουν προσφύγει στα δικαστήρια. Εκφράζουν την κάθετη αντίθεσή τους στην παρούσα νομοθεσία που ορίζει ότι η αυτόματη επιστροφή δαπανών (claw back) εφαρμόζεται ανά εξάμηνο. Δεδομένου ότι το ύψος του claw back, μαζί με τις εκπτώσεις επί του τζίρου (rebate) ανέρχεται στο 50-55%, αναγκαστικά θα προκύψει συμψηφισμός με τις δαπάνες των μηνών Απριλίου, Μαΐου και Ιουνίου του 2014. Πρακτικά λοιπόν οι πάροχοι θα μείνουν απλήρωτοι για τους επόμενους τρεις μήνες τουλάχιστον, ενώ μέσα στο 2014 έχουν πληρωθεί μόνο το 90% των τριών πρώτων μηνός του έτους.
Υπενθυμίζουν δε, ότι οι ιδιωτικές εργαστηριακές δομές εξυπηρέτησαν αυξημένο αριθμό ασφαλισμένων κατά την μεταρρύθμιση της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας και την ίδρυση του ΠΕΔΥ και τελικά εξαναγκάζονται σε ανεπανόρθωτη οικονομική ζημία από την παράλογη και παράνομη συμπεριφορά της πολιτείας. Η υπόσχεση της προηγούμενης πολιτικής ηγεσίας ήταν ο υπολογισμός του clawback θα καταλογιστεί στο τέλος του έτους, αφού βρεθούν πρόσθετοι πόροι.
Επιπροσθέτως ζητούν από τον Υπουργό να διευθετηθεί το θέμα των ληξιπρόθεσμων οφειλών καθώς όπως επισημαίνουν, σύμφωνα με το ΓΛΚ υπάρχουν διαθέσιμα τα χρήματα για την αποπληρωμή αυτών. Ενώ, ζητούν να διευθετηθεί η φορολογική εκκρεμότητα που έχει προκύψει μετά την εφαρμογή των αναδρομικών μέτρων του rebate και του claw back στα διαγνωστικά εργαστήρια.
Τέλος, κλείνοντας την επιστολή τους οι εκπρόσωποι των διαγνωστικών ζητούν την αύξηση του προϋπολογισμού του Ε.Ο.Π.Υ.Υ. για την Π.Φ.Υ. όπως και την ορθολογικότερη κατανομή αυτού σε επίπεδα των πραγματικών αναγκών της περίθαλψης των ασφαλισμένων του Οργανισμού, την άμεση εφαρμογή των κατευθυντηρίων οδηγιών συνταγογράφησης διαγνωστικών εξετάσεων και πράξεων και την υλοποίηση του πάγιου αιτήματος τους για συλλογικές συμβάσεις από τους Ιατρικούς Συλλόγους υπό την αιγίδα του ΠΙΣ.
Ανθή Αγγελοπούλου
Στις δράσεις και το έργο του Ομίλου Ιατρικού Αθηνών αναφέρθηκε εχθές ο Διευθύνων Σύμβουλος του Ομίλου Δρ. Β. Αποστολόπουλος, στο πλαίσιο συνάντησης γνωριμίας της ηγετικής ομάδας του Ομίλου με τους δημοσιογράφους του ιατρικού ρεπορτάζ.
Σε μια εφ’ όλης της ύλης ομιλία ο Διευθύνων Σύμβουλος του Ομίλου Ιατρικού Αθηνών αναφέρθηκε στην απειλή της βιωσιμότητας του ιδιωτικού κλάδου υγείας υπό τα σημερινά δεδομένα, στις εξωστρεφείς δράσεις του Ομίλου Ιατρικού Αθηνών ως μέσο αντιμετώπισης της κρίσης, ενώ παράλληλα έδωσε μια νότα αισιοδοξίας αναφερόμενος στις ευκαιρίες που προκύπτουν σε περιόδους κρίσης.
Ειδικότερα, ο κ. Αποστολόπουλος τόνισε την ανάγκη άμεσης εξυγίανσης και διαφάνειας του χώρου της υγείας και τη διαμόρφωση σαφών κανόνων και πλαισίου λειτουργίας, αφού η καθυστέρηση των ληξιπροθέσμων, τα άδικα και οριζόντια μέτρα των rebate και clawback, χωρίς μάλιστα αυτά να συνοδεύονται από αντίστοιχους ελέγχους, καθώς και η συνέχιση του καθεστώτος αδιαφάνειας στον ΕΟΠΥΥ συνθέτουν ένα εκρηκτικό μείγμα.
Επίσης, αναλύθηκε η στρατηγική αντιμετώπισης της κρίσης από τον Όμιλο Ιατρικού Αθηνών η οποία συνοψίζεται στους εξής άξονες:
- Νέες επενδύσεις σε υποδομές, τεχνολογίες αιχμής και νέα τμήματα, οι οποίες ξεπέρασαν την τελευταία διετία τα 15εκ Ευρώ
- Αναδιάρθρωση διοικητικής ομάδας
- Αναβάθμιση ποιότητας υπηρεσιών, η οποία επισφραγίστηκε με την ολοκλήρωση της απόκτησης των πιστοποιητικών ISO 9001-2008, TEMOS Quality in International Patient Care, TEMOS Excellence in Medical Tourism, Diplomatic Council ως “Best Hospitals Worldwide 2014”
- Διατήρηση των θέσεων εργασίας
- Εξασφάλιση μεγαλύτερης προσβασιμότητας στις υπηρεσίες του Ομίλου (σύναψη συμφωνιών με ασφαλιστικές εταιρίες, φορείς κλπ)
- Ενδυνάμωση της παρουσίας του Ομίλου διεθνώς στο χώρο του Ιατρικού Τουρισμού, με αποτέλεσμα το 11% του κύκλου εργασιών του να προέρχεται από αλλοδαπούς ασθενείς. Επίσης μέσω πρόσφατης συνεργασίας με τον Όμιλο Μουζενίδη, ο Όμιλος Ιατρικού Αθηνών απέκτησε πάνω από 70 σημεία πώλησης για την προσέλκυση ασθενών στις πρώην Σοβιετικές Δημοκρατίες.
- Κλιμάκωση δράσεων Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης, όπως το πρόγραμμα τηλεϊατρικής σε συνεργασία με τη Vodafone και η παροχή προνομίων σε ευαίσθητες κοινωνικές ομάδες
Τέλος, ο κ. Αποστολόπουλος αναφέρθηκε στις τάσεις συγκέντρωσης που θα παρουσιαστούν στην ελληνική αγορά το επόμενο διάστημα και ενδεχομένως συμπράξεων ιδιωτικού και δημοσίου τομέα όπου φιλοδοξία του Ομίλου αποτελεί να αναλάβει πρωταγωνιστικό ρόλο.