Όλα τα νεώτερα για τα καρδιαγγειακά νοσήματα ανακοινώθηκαν στο Διεθνές Συνέδριο Καρδιαγγειακής Ιατρικής CARDIO ATHENA 2015, το οποίο έγινε πρόσφατα στην Αθήνα.

Τα συνέδριο διοργανώθηκε από την Α΄ Καρδιολογική  Κλινική  του Πανεπιστημίου Αθηνών, Ιπποκράτειο Γ.Ν.Α.  και το Ερευνητικό Ινστιτούτο για την Μακροζωία και την Πρόληψη των ασθενειών του γήρατος υπό την αιγίδα της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών και της Ελληνικής Καρδιολογικής Εταιρείας ενώ πρόεδρος ήταν ο  Διευθυντής της Α΄ Καρδιολογικής Κλινικής Καθηγητής Δ. Τούσουλης

Πρώτος σταθμός τα νεότερα αντιπηκτικά φάρμακα για την κολπική μαρμαρυγή  που έχουν έρθει στο προσκήνιο. Σύμφωνα με τον καθηγητής κ. Δ. Τούσουλη σήμερα χρησιμοποιούνται 3 νέα σκευάσματα, το dabigatran, το rivaroxabanκαι το apixaban. Μεγάλες μελέτες έχουν δείξει ότι μειώνουν τον κίνδυνο αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου στον ίδιο βαθμό με τα παλαιότερα κουμαρινικά (Sintrom) ή και σε μεγαλύτερο βαθμό. Σε ό,τι αφορά τις αιμορραγίες φαίνεται ότι τα νεότερα αντιπηκτικά υπερέχουν συγκριτικά με τα παλαιότερα προκαλώντας λιγότερες ενδοκράνιες αιμορραγίες (πολύ επικίνδυνες, συχνά θανατηφόρες αιμορραγίες) αλλά και άλλες αιμορραγίες από άλλα συστήματα όπως το γαστρεντερικό.

Ο καθηγητής κ. Χαράλαμπος Βλαχόπουλος ανέπτυξε τη μελέτη IMPROVE. Όπως είπε η LDL- χοληστερόλη (‘κακή’ χοληστερόλη) αυξάνει τον  μελλοντικό κίνδυνο για καρδιαγγειακά συμβάματα. Σύμφωνα με τις Ευρωπαϊκές οδηγίες, ασθενείς με πολύ υψηλό καρδιαγγειακό κίνδυνο όπως είναι οι ασθενείς με προηγούμενο έμφραγμα μυοκαρδίου, πρέπει να διατηρούν την LDL-χοληστερόλη  κάτω από 70 mg/dl. Το πόσο πιο χαμηλά πρέπει κανείς να έχει την LDL χοληστερόλη αποτελεί ένα ερώτημα που διχάζει τις δύο μεριές του Ατλαντικού (Ευρωπαϊκές και Αμερικάνικες οδηγίες). Πρόσφατα, η μελέτη IMPROVE-IT έδειξε ότι  όσο πιο χαμηλά η LDL-χοληστερόλη τόσο καλύτερα αφού σε ασθενείς με στεφανιαία νόσο και χαμηλή LDL-χοληστερόλη υπό μέγιστη φαρμακευτική αγωγή με στατίνη, η προσθήκη εζετιμίμπης (φάρμακο που αναστέλλει την απορρόφηση της χοληστερόλης) οδήγησε σε περαιτέρω μείωση της καρδιαγγειακής θνητότητας κατά 6.4%.

Ενώ όπως σημείωσε ο κ. Βλαχόπουλος, έχουμε και ένα νεότερο φάρμακο μείωσης της  LDL χοληστερόλης, το evolocumab, που αποτελεί μονοκλωνικό αντίσωμα έναντι της πρωτεϊνης PCSK-9 (η οποία φυσιολογικά μειώνει την αποδομή της χοληστερόλης οδηγώντας σε αυξημένα επίπεδα της στον οργανισμό), έχει δειχθεί ότι προκαλεί περαιτέρω ελάττωση της LDL-χοληστερόλης σε ασθενείς που δεν καταφέρνουν να την μειώσουν στα επιθυμητά επίπεδα με τις στατίνες. Πρόσφατα, όπως είπε, η μελέτη OSLER έδειξε ότι η χορήγηση του evolocumab για 1 χρόνο σε ασθενείς που ήδη ελάμβαναν στατίνη, μείωσε την LDL χοληστερόλη κατά 60%, ταυτόχρονα με την μείωση στο μισό της ολικής θνητότητας, του εμφράγματος και του αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου συγκριτικά με τους ασθενείς που δεν έλαβαν το φάρμακο.   

Για τις εξελίξεις στα φαρμακοεκλύοντα stents  μίλησε ο Επίκουρος Καθηγητής Καρδιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Κώστας Τούτουζας λέγοντας ότι την τελευταία δεκαετία τα φαρμακοεκλύοντα stents (DES) που τοποθετούνται μετά από την διάνοιξη των στεφανιαίων αρτηριών με το μπαλονάκι (αγγειοπλαστική) έδειξαν ότι μπορούν να συναγωνιστούν την καρδιοχειρουργική επέμβαση (by-pass). Πρόσφατα, στο συνέδριο του Αμερικανικού Κολλεγίου Καρδιολογίας (ACC 2015) ανακοινώθηκαν τα αποτελέσματα της μελέτης PRECOMBAT από την παρακολούθηση ασθενών με νόσο στελέχους (το στέλεχος αποτελεί τον βασικό κορμό των στεφανιαίων αγγείων και μέχρι τώρα η στένωση του αντιμετωπιζόταν μόνο χειρουργικά). Στα 5 χρόνια παρακολούθησης τα μείζονα συμβάματα (ολική θνητότητα, έμφραγμα, αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο, ανάγκη για επαναγγείωση) δεν διέφεραν στην ομάδα της αγγειοπλαστικής και στην ομάδα της χειρουργικής επέμβασης υποδηλώνοντας έτσι ότι ακόμα και η στένωση του στελέχους (ένα πεδίο αποκλειστικότητας των χειρουργών μέχρι τώρα) μπορεί να αντιμετωπιστεί με αγγειοπλαστική. 

Τα νεότερα stents, όπως είπε ο κ Τούτουζας, είναι τα βιοαπορροφήσιμα stents, στα οποία ο μεταλλικός σκελετός δεν παραμένει μέσα στο αγγείο (όπως συνέβαινε με τα φαρμακοεκλύοντα stents που χρησιμοποιούμε σήμερα) αλλά απορροφάται από τον οργανισμό σε μικρό χρονικό διάστημα μετά την εμφύτευση τους. Πρόσφατα στοιχεία μετα-ανάλυσης δείχνουν ότι τα βιοαπορροφήσιμα stents σχετίζονται με μικρότερη θνητότητα και έμφραγμα μυοκαρδίου στον 1 χρόνο συγκριτικά με τα γυμνά stents (BMS) και τα 1^ης γενεάς DES.

Τέλος, στις εξελίξεις της διαδερμικής αντικατάστασης της αορτικής βαλβίδας αναφέρθηκε ο Καρδιολόγος, Επιμελητής Α’, Α΄ Παν/μιακή Καρδιολογική Κλινική, Ιπποκράτειο ΓΝΑ, Γιώργος Λάζαρος, λέγοντας ότι αποτελεί μία από τις νεότερες εξελίξεις της επεμβατικής καρδιολογίας. Στην Α΄ Καρδιολογική κλινική του Πανεπιστημίου Αθηνών πραγματοποιείται η πρωτοποριακή αυτή επέμβαση με απόλυτη επιτυχία. Μάλιστα στο πρόσφατο συνέδριο του Αμερικανικού Καρδιολογικού συνεδρίου (ACC 2015) ανακοινώθηκαν τα αποτελέσματα από την 5ετή παρακολούθηση των ασθενών της μελέτης PARTNER 1, τα οποία έδειξαν ότι τόσο η χειρουργική όσο και διαδερμική αντικατάσταση της αορτικής βαλβίδας σε ηλικιωμένους ασθενείς με σοβαρή στένωση αορτικής βαλβίδας είχαν ίδια ποσοστά ολικής και καρδιαγγειακής θνητότητας στα 5 χρόνια. Η μελέτη δείχνει ότι μια μη χειρουργική μέθοδος, όπως είναι η διαδερμική αντικατάσταση συνεχίζει διαχρονικά να έχει καλά αποτελέσματα έτσι ώστε να αποτελεί επιτυχημένη εναλλακτική μέθοδο διόρθωσης της αορτικής βαλβίδας σε ηλικιωμένους ασθενείς με σοβαρή στένωση που μέχρι σήμερα κρίνονταν ανεγχείρητοι. 

Ανθή Αγγελοπούλου

Η Ελληνική Καρδιολογική Εταιρεία (Ε.Κ.Ε), με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Καρδιάς 2014, που έχει ορισθεί την 29η Σεπτεμβρίου, υλοποιεί μια σειρά από ενημερωτικές ενέργειες με στόχο την ευαισθητοποίηση του κοινού για τα καρδιαγγειακά νοσήματα και τη σημασία της πρόληψης.

Σάββατο 27 Σεπτεμβρίου: Δωρεάν εξέταση του κοινού στην οδό Βουκουρεστίου στο City Link σε ειδικό περίπτερο με υγειονομικό εξοπλισμό. Θα συμμετέχουν Εθελοντές Καρδιολόγοι για να προσφέρουν χρήσιμες πληροφορίες στο κοινό και θα δοθεί ενημερωτικό υλικό στο κοινό

Κυριακή 28 Σεπτεμβρίου: Ποδηλατάδα της Ελληνικής Καρδιολογικής Εταιρείας για την προώθηση της τακτικής άσκησης ως σημαντικό παράγοντα για την υγεία της καρδιάς. Οι ποδηλάτες θα συγκεντρωθούν στο Ζάππειο στις 17.00.

Κυριακή 5 Οκτωβρίου 2014: Συνδιοργάνωση Αγώνα Δρόμου “CARDIO RUN”  και σύνθημα “Τρέξε με την καρδιά σου για την καρδιά σου” με την Πανελλήνια Ένωση Πτυχιούχων Φυσικής Αγωγής και του Συλλόγου Ολυμπιονικών, αφιερωμένος στην Υγεία της Καρδιάς. Στον αγώνα θα συμμετέχουν γυναίκες και άνδρες μέλη γυμναστηρίων και φίλοι του δρομικού κινήματος.

Ο Έλληνας καθηγητής Καρδιολογίας Πάνος Βάρδας ανακοίνωσε το Σάββατο κατά τη διάρκεια της ομιλίας του στο Ευρωπαϊκό Συνέδριο Καρδιολογίας στη Βαρκελώνη, μία πρωτοβουλία του η οποία αφορά στην ίδρυση της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας Καρδιολογίας (European Heart Academy) με έδρα τις Βρυξέλλες.

Όπως τόνισε, σε συνεργασία με το London School of Economics και τον επίσης Έλληνα Καθηγητή κ. Ηλία Μόσιαλο, η Ακαδημία θα προσφέρει ένας διετές πρόγραμμα σπουδών σε επίπεδο Master με επίκεντρο τα οικονομικά της υγείας και τη διαχείριση των καρδιαγγειακών νόσων.

Παράλληλα, ο κ. Βάρδας βράβευσε τρεις επιστήμονες με το χρυσό μετάλλιο της Ευρωπαϊκής Καρδιολογικής Εταιρείας για την προσφορά τους: το Sir Rory Collins, το Petr Widimsky και τον Alain Carpentier. Όπως είπε, «οι ανακαλύψεις τους έχουν πράγματι αλλάξει τον τρόπο, που ασκείται η καρδιολογία».

Να σημειωθεί, ότι το ετήσιο συνέδριο της Ευρωπαϊκής Καρδιολογικής Εταιρείας αποτελεί τη μεγαλύτερη εκδήλωση στην Ευρώπη, φιλοξενώντας κάθε χρόνο πάνω από 30.000 επαγγελματίες υγείας απ’ όλο τον κόσμο. Οι εργασίες του ξεκίνησαν το Σάββατο και ολοκληρώνονται την Τετάρτη και αναμένεται να παρουσιαστούν περίπου 12.000 εργασίες και μελέτες, ορισμένες μάλιστα πολύ ξεχωριστές.

Ανθή Αγγελοπούλου

Υπέρταση; Αλλάξτε τρόπο ζωής!

Αθανάσιος Ι. Μανώλης   

Συντονιστής Διευθυντής Καρδιολογικής Κλινικής Ασκληπιείου Βούλας.

Πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Υπέρτασης

Πρόεδρος του Διεθνούς Συνεδρίου Υπέρτασης, Αθήνα 2014

Πρώτο και απαραίτητο μέτρο -σύμφωνα με όλες τις διεθνείς οδηγίες- αντιμετώπισης της υπέρτασης είναι η αλλαγή του τρόπου ζωής σε 3+1 σημεία. Τα τρία αφορούν μειώσεις και το ένα αύξηση.

- Μειώνουμε την πρόσληψη αλατιού, μειώνουμε το σωματικό βάρος, μειώνουμε την κατανάλωση αλκοόλ.

- Αυξάνουμε την καθημερινή άσκηση του σώματος μας.

Αυτά τα τέσσερα σημεία αντιμετωπίζουν όλο το φάσμα της υπέρτασης:

-Μπορούν να εμποδίσουν την εμφάνισή της σε όσους έχουν προδιάθεση (λειτουργούν, δηλαδή, προληπτικά).  

-Επαναφέρουν σε φυσιολογικά επίπεδα την ήπια υπέρταση χωρίς να χορηγηθεί θεραπεία.

-Ρυθμίζουν την υψηλή υπέρταση σε καλύτερα επίπεδα ώστε να είναι δυνατή η μείωση των φαρμάκων.

Είναι σημαντικό να συνειδητοποιήσουμε όλοι, τόσο οι άνθρωποι με υψηλή πίεση όσο και οι γιατροί, ότι τα φάρμακα μπορεί να είναι η εύκολη λύση αλλά δεν είναι η σωστή. Για πολλά χρόνια τα αντιυπερτασικά φάρμακα απετέλεσαν την "βολική" λύση με την οποία εξοικονομούσαμε χρόνο... για να καθόμαστε στον καναπέ και αντλούσαμε "ευχαρίστηση" εθίζοντας τη γεύση μας στο αλάτι μέχρι του σημείου να χάνει την ευαισθησία της. Τα φάρμακα όμως είναι η επιπλέον λύση μόνο όταν κάθε άλλο μέτρο βελτίωσης της υγείας ήδη αξιοποιείται.

Η τακτική αυτή εξασφαλίζει με τον καλύτερο τρόπο κάθε οργανισμό, τόσο του ίδιου του υπερτασικού όσο και του ασφαλιστικού του ταμείου.

Και επειδή οι αριθμοί είναι αδιάψευστοι μάρτυρες του τι μπορεί να προσφέρει στην πράξη η αλλαγή του τρόπου ζωής, ας δούμε μερικά από τα πορίσματα μελετών:

- Η μείωση της πρόσληψης άλατος σε 2.4 νατρίου την ημέρα -από κάθε πηγή- οδηγεί σε μείωση της αρτηριακής πίεσης από 2 ως 8 mm Hg. Δηλαδή αν κάποιος έχει πίεση 143/92 mm Hg (δηλαδή είναι υπερτασικός) μπορεί να την κατεβάσει σε  138/88 mm Hg (δηλαδή εκτός των παθολογικών ορίων).

-  Η απώλεια κιλών οδηγεί σε μείωση της αρτηριακής πίεσης από 5 ως 20 mm Hg για κάθε 10 κιλά μείωσης του σωματικού βάρους.

- Η μείωση της κατανάλωσης αλκοόλ σε λιγότερο από δύο ποτά την ημέρα οδηγεί σε μείωση της αρτηριακής πίεσης από 2 ως 4 mm Hg.

- Περπάτημα 30 λεπτών την ημέρα  5 ως 7 ημέρες την εβδομάδα έχει ως αποτέλεσμα μείωση της αρτηριακής πίεσης από 4 ως 9 mm Hg.

- Όταν φρούτα, λαχανικά και τροφές με χαμηλά λιπαρά αποτελούν την καθημερινή μας διατροφή η αρτηριακή πίεση μειώνεται κατά 8-14 mm Hg.                      

- Τέλος, φαίνεται ότι η αντικατάσταση του άλατος με άλλο χαμηλής περιεκτικότητας σε νάτριο και αυξημένης σε κάλιο οδηγεί σε μείωση της αρτηριακής πίεσης κατά 5.4 mm Hg. 

Να σημειωθεί ότι η βελτίωση των τιμών της πίεσης, η οποία επιτυγχάνεται με ένα σωστό τρόπο ζωής, αντιστοιχεί στη συνήθη δράση ενός αντιυπερτασικού φαρμάκου.

Το συμπέρασμα δεν μπορεί παρά να είναι ένα: Πάσχοντες από υπέρταση και γιατροί πρέπει άμεσα να αναθεωρήσουμε τον τρόπο αντιμετώπισης της αρτηριακής πίεσης και να προχωρήσουμε στην εφαρμογή των διεθνών οδηγιών.

Η σημασία του άγχους στην υπέρταση

Κωνσταντίνος Τσιούφης

Επίκουρος Καθηγητής Καρδιολογίας

Α’ Καρδιολογική Κλινική,

Πανεπιστήμιο Αθηνών,

Ιπποκράτειο Νοσοκομείο Αθηνών

Οι περισσότεροι ασθενείς με αρτηριακή υπέρταση θεωρούν ότι το άγχος και οι στρεσσογόνοι παράγοντες επιδεινώνουν την υπέρτασή τους. Είναι αυτό αλήθεια;

Σύμφωνα με πληθώρα δεδομένων οι καταστάσεις που αυξάνουν τα επίπεδα του στρες κατά τρόπο ξαφνικό και οξύ προκαλούν παροδικές αυξήσεις της αρτηριακής πίεσης, οι οποίες είναι ικανές να προκαλέσουν βλάβες στα όργανα στόχους και, ενδεχομένως, σε μόνιμη αρτηριακή υπέρταση. Ακόμα πιο σημαντικό είναι το γεγονός ότι οι περισσότερες επιδημιολογικές μελέτες δείχνουν να υπάρχει σχέση μεταξύ του χρόνιου στρες και της εμφάνισης και εγκατάστασης της υπέρτασης. Και όχι μόνο αυτό. Το χρόνιο στρες συνδέεται στενά και με τις επιπλοκές της υπέρτασης. 

Με απλά ερωτηματολόγια, τα οποία διαθέτει ο ιατρός, μπορεί να διαγνωσθεί πόσο το στρες επιβαρύνει τον ασθενή και να καθοριστεί η συνολική ψυχολογική του κατάσταση.

Πώς μπορεί να εξηγηθεί η σχέση στρες-άγχους και αρτηριακής πίεσης;

Οι ασθενείς με έντονο, καθημερινό στρες είναι συνήθως άτομα που όχι μόνο αυξάνεται έντονα η πίεσή τους σε στρεσογόνα ερεθίσματα αλλά έχουν και την τάση να ακολουθούν λιγότερο υγιεινό τρόπο ζωής. Με άλλα λόγια, οι μελέτες δείχνουν πως καταναλώνουν συνήθως περισσότερες «έτοιμες» τροφές, αλάτι, αλκοόλ και καφεϊνούχα σκευάσματα με αποτέλεσμα να επιτείνεται το πρόβλημα της αυξημένης αρτηριακής πίεσης. Άτομα με αυξημένο άγχος και κατάθλιψη συχνά δεν ακολουθούν την προτεινόμενη αντιυπερτασική αγωγή, και σαν να μην φτάνει αυτό, έρευνες έχουν δείξει ότι εμφανίζουν διαταραχή των νευρο-ορμονικών μηχανισμών ρύθμισης της πίεσης.

Η επαγγελματική δραστηριότητα και οι κοινωνικο-οικονομικές συνθήκες αλλάζουν τη σχέση του άγχους με την αρτηριακή πίεση;

Όταν οι οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες είναι δύσκολες, οι άνθρωποι με υπέρταση υφίστανται διπλάσιο στρες καθημερινά και αυτό έχει επιπτώσεις στα επίπεδα της αρτηριακής τους πίεσης. Ανάλογα είναι τα ευρήματα των μελετών όσον αφορά και τους ανέργους. Η αύξηση του ποσοστού της ανεργίας οδηγεί μεγαλύτερο ποσοστό του πληθυσμού στην ανάπτυξη υπέρτασης.

Πρόσφατη μελέτη -που δημοσιεύτηκε στο έγκυρο περιοδικό Hypertension- με δείγμα 123.000 άτομα έδειξε ότι το στρες σχετιζόταν στενά με την υψηλή αρτηριακή πίεση καθώς υπήρχε αύξηση 1% των επιπέδων αρτηριακής πίεσης για κάθε άνοδο κατά 1 μονάδα του επιπέδου στρες. Ωστόσο, η επαγγελματική κατάσταση διαφοροποίησε σημαντικά τα ευρήματα αυτά. Δηλαδή όσο καλύτερη ήταν η θέση στην επαγγελματική κλίμακα τόσο η αρτηριακή πίεση "αρνιόταν" να ανέβει αναλογικά με τα αυξημένα επίπεδα στρες. Αντίθετα όσο χαμηλότερη η θέση στην επαγγελματική κλίμακα τόσο πιο αυξημένα τα επίπεδα τόσο του στρες όσο και της αρτηριακής πίεσης. Ανάλογη ήταν η εικόνα για τους χειρώνακτες. Και τα πράγματα ήταν ακόμα χειρότερα για τους άνεργους που συμμετείχαν στην έρευνα καθώς δεν φαινόταν να έχουν την ικανότητα να διαχειριστούν τις καταστάσεις στρες και η αρτηριακή τους πίεση αυξανόταν εύκολα.

Πώς μπορούμε να τροποποιήσουμε την αρνητική σχέση στρες και αρτηριακής πίεσης;

Η συχνή αερόβια άσκηση - 30 λεπτά, 5 ως 7 φορές την εβδομάδα - μπορεί να μειώσει και το στρες και την αρτηριακή πίεση τόσο σημαντικά ώστε να μειωθεί κατά 20% η θνησιμότητα σε πληθυσμούς υπερτασικών. Παράλληλα, η διακοπή του καπνίσματος, η βελτίωση της διατροφής ώστε να περιλαμβάνει λιγότερα λιπαρά και αλάτι (καθώς τα τελευταία σχετίζονται με διέγερση του συμπαθητικού συστήματος), και η αντιμετώπιση του στρες με ειδικές τεχνικές (μετά από συμβουλή ειδικών)  μπορούν να συμβάλλουν σημαντικά στον έλεγχο της αρτηριακής πίεσης, πάντα σε συνδυασμό με την κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή υπό την παρακολούθηση του θεράποντα γιατρού.

Το φαινόμενο της Ικαρίας

Τα πρόσφατα επιστημονικά δεδομένα που έδειξαν ότι η Ικαρία, μαζί με την Σαρδηνία και την Οκινάβα της Ιαπωνίας είναι οι περιοχές του κόσμου με τα υψηλότερα ποσοστά υπερηλίκων θα συζητηθούν εκτενώς στο Διεθνές Συνέδριο Καρδιαγγειακής Ιατρικής «CARDIO ATHENA 2013», το οποίο θα γίνει στο ξενοδοχείο DIVANI Caravel στις 29 και 30 Μαρτίου. Το συνέδριο διοργανώνεται από την Α΄ Καρδιολογική Κλινική και το Ομώνυμο Εργαστήριο του Πανεπιστημίου Αθηνών, Ιπποκράτειο Γ.Ν.Α., υπό την αιγίδα της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών και της Ελληνικής Καρδιολογικής Εταιρείας, και η Οργανωτική Επιτροπή η οποία αποτελείται από τους: Χριστόδουλο Στεφανάδη, Καθηγητή Καρδιολογίας Πανεπιστημίου Αθηνών, Διευθυντή Α΄ Καρδιολογικής Κλινικής και Ομώνυμου Εργαστήριου, «Ιπποκράτειο» Γ.Ν.Α., Χρήστο Πίσταβο, Καθηγητή Καρδιολογίας Πανεπιστημίου Αθηνών, Α΄ Καρδιολογική Κλινική και Ομώνυμο Εργαστήριο, «Ιπποκράτειο» Γ.Ν.Α., Χαράλαμπο Βλαχόπουλο, Επίκουρο Καθηγητή Καρδιολογίας Πανεπιστημίου Αθηνών, Α΄ Καρδιολογική Κλινική και Ομώνυμο Εργαστήριο, «Ιπποκράτειο» Γ.Ν.Α., Κωνσταντίνο Τούτουζα, Επίκουρος Καθηγητής Καρδιολογίας Πανεπιστημίου Αθηνών, Α’ Καρδιολογική Κλινική και Ομώνυμο Εργαστήριο, «Ιπποκράτειο» Γ.Ν.Α. και Χριστίνα Χρυσοχόου, Επιμελήτρια Καρδιολογίας, Α΄ Καρδιολογική Κλινική και Ομώνυμο Εργαστήριο, «Ιπποκράτειο» Γ.Ν.Α. παρέθεσαν συνέντευξη Τύπου στην οποία μεταξύ άλλων επεσήμαναν ότι όλα τα διεθνή media ασχολούνται επισταμένα με το φαινόμενο της Ικαρίας.

Όπως μάλιστα δείχνουν τα δημογραφικά στοιχεία της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας, ενώ στην υπόλοιπη Ευρώπη μόνο το 0.1% του πληθυσμού ζει πάνω από 90 χρόνια, στην Ικαρία το αντίστοιχο ποσοστό είναι δεκαπλάσιο. Οι μέχρι τώρα παρατηρήσεις συγκλίνουν στον τρόπο ζωής των κατοίκων της Ικαρίας που δρα προστατευτικά στην εμφάνιση καρδιαγγειακών και νεοπλασματικών νοσημάτων. Φαίνεται ότι η μακροχρόνια κατανάλωση Μεσογειακού τύπου διατροφής σε συνδυασμό με την ορεσίβια ζωή και την χαλιναγώγηση του στρες να έχουν σημαντικό ρόλο, χωρίς όμως οι ακριβείς μηχανισμοί να έχουν διευκρινιστεί πλήρως.

Η επιδημιολογική μελέτη στην νήσο Ικαρία ξεκίνησε, υπό την οργάνωση της Α΄ Καρδιολογικής Κλινικής, τον Ιούνιο του 2009 σε δείγμα 1420 μόνιμων κατοίκων της νήσου, εκ των οποίων οι 700 ήταν ηλικιωμένοι. Όλοι οι συμμετέχοντες υποβλήθηκαν σε πλήρη καρδιολογική εξέταση για την εκτίμηση της ύπαρξης αθηροσκληρωτικής νόσου και χρόνιων νοσημάτων. Η μέχρι τώρα συνεχιζόμενη μελέτη μακροβιότητας στην Ικαρία έχει τύχει αναγνώρισης με σειρά δημοσιεύσεων σε διεθνή έγκριτα περιοδικά.

«Η παρατηρούμενη μακροβιότητα στην νήσο Ικαρία έρχεται σε αντιπαράθεση με τα μέχρι τώρα γνωστά δεδομένα που συνδύαζαν την μακροβιότητα με το υψηλότερο κοινωνικο-οικονομικό επίπεδο, καθώς η Ικαρία αποτελεί ένα ακριτικό νησί με πολύ χαμηλούς δείκτες οικονομικής ανάπτυξης. Χαρακτηριστικό της νήσου είναι η ορεινή διαμόρφωση του εδάφους, το γρανιτώδες πέτρωμα στο βορειοανατολικό τμήμα του νησιού, η διαμονή μέρους του πληθυσμού σε υψηλό υψόμετρο που ακμάζει η συλλογή και η βρώση βοτάνων και χόρτων που σε συνδυασμό με την παρουσία ιχνοστοιχείων και βαρέων μετάλλων στο έδαφος και στα ύδατα και σε συνδυασμό με τις μετεωρολογικές συνθήκες της περιοχής, αποτελούν ενδιαφέροντα σημεία για περαιτέρω επιστημονική έρευνα. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον αποτελεί το γεγονός ότι τα ποσοστά μακροβιότητας δεν εμφανίζουν ομοιομορφία μεταξύ των διαφόρων περιοχών της νήσου, με το Βορειοανατολικό τμήμα (περιοχή Ραχών) να έχει τα υψηλότερα ποσοστά (1.1%) και το Νότιο τμήμα (περιοχή Αγ. Κήρυκου) τα χαμηλότερα (0.6%). Οι περιοχές αυτές διαφέρουν ως προς τις μετεωρολογικές συνθήκες και τις εδαφικές ιδιομορφίες (γρανιτώδες πέτρωμα στο Βόρειο τμήμα και ασβεστόλιθος στο Νότιο τμήμα με σημαντική διαφορά στην περιβαλλοντολογική ακτινοβολία γ). Οι περιβαλλοντολογικές συνθήκες δύναται να επηρεάζουν τη συγκέντρωση ιχνοστοιχείων και μετάλλων στο έδαφος και στα ύδατα που εισέρχονται στην τροφική άλυσο».

Τέλος, ένα ιδιαίτερα σημαντικό στοιχείο που αναφέρθηκε στη συνέντευξη, είναι η μελέτη που έχει ξεκινήσει ο Έλληνας καθηγητής κ. Χριστάκης στο Χάρβαρντ με αφορμή το φαινόμενο της Ικαρίας. Ο κ. Χριστάκης μελετά κατά πόσο συμβάλλουν τα κοινωνικά δίκτυα στην καλυτέρευση και μακροημέρευση της ζωής των ανθρώπων. Σύμφωνα με αυτή τη μελέτη όπως όλα δείχνουν, οι υγιείς κοινωνίες βοηθούν σε μια καλύτερη και μεγαλύτερη ζωή η κοινωνική συνοχή των ανθρώπων είναι μάλλον ένα μεγάλο ατού για μια καλύτερη ζωή. Εδώ μάλλον βρίσκει θέση το γνωστό «μοιραστείτε τη χαρά και τη λύπη γιατί η χαρά γίνετε περισσότερη και η λύπη λιγότερη».

Ανθή Αγγελοπούλου