Καθήκοντα Head Public Affairs & Market Access στο τμήμα Ογκολογίας της Novartis Hellas ανέλαβε από την 16^η Μαρτίου, 2016, ο Θάνος Σακοράφας, και θα αναφέρεται στο Γενικό Διευθυντή Novartis Oncology Στάθη Λιβανό.

Ο κ. Σακοράφας ξεκίνησε την καριέρα του το 2008 στον τραπεζικό χώρο και 2 χρόνια αργότερα μεταπήδησε στον κλάδο της Υγείας, όπου για 3 χρόνια κατείχε θέσεις στρατηγικής και οικονομικής ευθύνης στο Υπουργείο Υγείας, στον ΟΠΑΔ και στον ΕΟΠΥΥ.

Στην Novartis Hellas έχει αναλάβει ρόλους στο τμήμα του Market Access, Public Affairs & Payers Relations, ενώ παράλληλα, το 2014, συνέδραμε τοBrussels Office, Novartis European Public Affairs. Η επαγγελματική του ανάπτυξη ήταν ταχεία και η συμβολή του στη Novartis Hellas καθοριστική.

Είναι κάτοχος Πτυχίου και Μεταπτυχιακού “Banking and FinancialManagement” από το Πανεπιστήμιο Πειραιώς, ενώ αυτή τη χρονική περίοδο πραγματοποιεί Διδακτορικές Σπουδές (Phd) “Health Economics and Policy” στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου.

Το τμήμα Ογκολογίας της Novartis Hellas κατέκτησε το βραβείο Εσωτερικής Επικοινωνίας στα φετινά Corporate Affairs Excellence Awards της Ελληνικής Εταιρίας Διοικήσεως Επιχειρήσεων (ΕΕΔΕ) για το πρόγραμμα «Novartis-GlaxoSmithKline Integration» .

Το συγκεκριμένο πρόγραμμα δημιουργήθηκε για να βοηθήσει τον οργανισμό και κυρίως τους ανθρώπους του να διαχειριστούν ομαλότερα τη μεταβατική περίοδο που προέκυψε λόγω της εξαγοράς του χαρτοφυλακίου ογκολογικών προϊόντων της GSK.

Η βράβευση είναι ιδιαίτερα σημαντική καθώς αναγνωρίζεται η σημασία και η βαρύτητα που δίνει η εταιρεία στους ανθρώπους της, στο κοινό τους όραμα και στις αρχές που τους συνδέουν και τους κινητοποιούν. Καθοριστικής σημασίας για την επιτυχή υλοποίηση του προγράμματος ήταν η αφοσίωση, η ουσιαστική διατμηματική συνεργασία και η καθοδήγηση του τμήματος ανθρώπινου δυναμικού της ογκολογίας.

Για το σχεδιασμό και την υλοποίηση του προγράμματος, το τμήμα ογκολογίας της Novartis Hellas συνεργάστηκε με την εταιρεία επικοινωνίας Weber Shandwick.

Σε μεγάλο παίκτη στους τομείς ογκολογίας και αιματολογίας εξελίσσεσαι η βιοφαρμακευτική εταιρεία AbbVie με την εξαγορά της Pharmacyclics, το χαρτοφυλάκιο της οποίας περιλαμβάνει το Imbruvica (ibrutinib), μια αποτελεσματική θεραπεία αιματολογικών κακοηθειών, έναντι περίπου 21 δισ. δολαρίων.

Με την απόκτηση της Pharmacyclics, η AbbVie ενισχύει το χαρτοφυλάκιο της και γίνεται ο ανερχόμενος ηγέτης στον τομέα της αιματολογίας-ογκολογίας, μιας ραγδαίως αναπτυσσόμενης αγοράς με τζίρο που προσεγγίζει σήμερα τα 24 δισ. δολάρια παγκοσμίως. Σύμφωνα με το CEO της AbbVie, Richard A. Gonzalez η εξαγορά αυτή αποτελεί μια εξαιρετική στρατηγική ευκαιρία για την AbbVie να αξιοποιήσει την ταλαντούχα και καινοτόμο ομάδα της Pharmacyclics, για τη βελτίωση της υγείας των ασθενών σε όλο τον κόσμο.

Όπως είπε ο κ. Gonzalez «Το κορυφαίο της προϊόν, το Imbruvica, δεν έρχεται απλώς να συμπληρώσει το χαρτοφυλάκιο των υπό εξέλιξη ογκολογικών προϊόντων της AbbVie, αλλά έχει να επιδείξει ισχυρή κλινική αποτελεσματικότητα σε ευρύ φάσμα αιματολογικών κακοηθειών και έχει αναβαθμίσει τα πρότυπα περίθαλψης για τους ασθενείς.»

Η συμφωνία αυτή θα ενισχύσει σημαντικά τα έσοδα της AbbVie έως το 2017, ενώ, παράλληλα, προκύπτουν σημαντικές ευκαιρίες τόσο από το εκτενές κλινικό πρόγραμμα (με περισσότερες από 50 υπό εξέλιξη μελέτες) για τις περαιτέρω θεραπευτικές ενδείξεις του Imbruvica, όσο και από την αξιοποίηση της τεχνογνωσίας της AbbVie στο πεδίο της ανοσολογίας για την ανάπτυξη του ανοσολογικού προγράμματος της Pharmacyclics, και για την προώθηση των δραστηριοτήτων της AbbVie στο πεδίο των αιματολογικών κακοηθειών.

Ανθή Αγγελοπούλου

«Το 99% των ογκολόγων ζητούν από τους ασθενείς τους να κάνουν εξέταση βιοδεικτών, ωστόσο ένα μεγάλο ποσοστό ασθενών έρχονται αντιμέτωποι με το που θα κάνουν την εξέταση και πως». Αυτό ανέδειξε πρόσφατη έρευνα του Επίκουρου Καθηγητή του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου, Κ. Σουλιώτη, σε συνεργασία με την εταιρεία ερευνών IPSOS Healthcare με στόχο να αναδειχθεί πόσο σημαντικό εργαλείο είναι για τον ογκολόγο η εξέταση βιοδεικτών στο μεταστατικό ασθενή προκειμένου να χορηγήσει εξατομικευμένη θεραπεία. 

Στην έρευνα μετείχαν 100 ογκολόγοι από όλη την Ελλάδα με 18 ανοικτές και κλειστές ερωτήσεις και τα αποτελέσματα έδειξαν τη σημαντικότητα της διενέργειας εξέτασης βιοδεικτών RAS σε ασθενείς με μεταστατικό καρκίνο παχέος εντέρου, καρκίνο μαστού και μη μικροκυτταρικό καρκίνο πνεύμονα.

Από τις απαντήσεις των γιατρών αναδείχτηκε, ότι οι εξετάσεις βιοδεικτών δεν είναι σημαντικές μόνο για την επιλογή της θεραπείας αλλά, εξοικονομούν και πόρους στο σύστημα υγείας. Ωστόσο, όπως είπαν οι γιατροί το 1/3 των ασθενών δεν μπορεί να την κάνει λόγω μη ασφαλιστικής ικανότητας. Ενώ ένα σημαντικό ποσοστό, περίπου 46%, αλλάζει θεραπεία θεωρώντας ότι δεν είναι αποτελεσματική, χωρίς ωστόσο να γνωρίζει αν πρέπει να το κάνει ή όχι και αυτό γιατί δεν έχει κάνει εξέταση βιοδεικτών.

Και ενώ η έρευνα έδειξε ότι η εξέταση βιοδεικτών είναι σημαντική και ενώ συμπεριλαμβάνεται στον κανονισμό Παροχών του ΕΟΠΥΥ, παρόλα αυτά υπάρχουν ελάχιστα πιστοποιημένα Εργαστήρια σε όλη τη χώρα που την αναλαμβάνουν. Και ο λόγος είναι ότι δεν μπορεί οποιοδήποτε εργαστήριο να κάνει αυτέ στις εξετάσεις αν δεν υπάρχει έλεγχος ποιότητας γιατί είναι ευαίσθητες και ιδιαίτερες και υπάρχει κίνδυνος σοβαρής απόκλισης των τιμών των δεικτών. Όπως επεσήμανε ο Πρόεδρο της Εταιρείας Ογκολόγων Παθολόγων Ελλάδος και  Διευθυντή του Τμήματος Παθολογικής Ογκολογίας του Γ.Ν. Λάρισας, Αθ. Αθανασιάδης σε όλη την Ελλάδα τα πιστοποιημένα εργαστήρια δεν ξεπερνούν τα 12. Στη Θεσσαλονίκη 1 στο Θεαγένειο, 1 στο Πανεπιστημιακό νοσοκομείο, 1 σε Ίδρυμα και 1 ιδιωτικό εργαστήριο, στην Αθήνα 4-5 ιδιωτικά και 1 στο Λαϊκό, στο Ηράκλειο Κρήτης στο Πανεπιστημιακό νοσοκομείο και στη Λάρισα 1 στο Πανεπιστημιακό νοσοκομείο.

Να σημειωθεί ότι οι εξετάσεις κοστίζουν από 50 ευρώ – 250 ευρώ και αν γίνουν σε ιδιωτικά εργαστήρια ο ασθενής θα πληρώσει 15% συμμετοχή.

Ανθή Αγγελοπούλου

Έμπρακτη στήριξη και ελπίδα σε γυναίκες που πάσχουν από καρκίνο του μαστού και αδυνατούν να αντεπεξέλθουν στο κόστος της θεραπείας τους, φιλοδοξούν να δώσουν η European Asian Society of Surgical Oncology (EUASSO) και η Ελληνική Εταιρεία Απεικόνισης Μαστού (ΕΕΑΜ, στο πλαίσιο του πρώτου συνεδρίου της ΕUASSO που πραγματοποιείται από τις 18 έως τις 20 Σεπτεμβρίου στην Αθήνα.

Λαμβάνοντας υπόψη τις ανάγκες της ελληνικής κοινωνίας που απορρέουν από τα προβλήματα και τις δυσκολίες που έχει προκαλέσει η οικονομική ύφεση, η EUASSO σε συνεργασία με την ΕΕΑΜ, αντί του καθιερωμένου δείπνου προέδρου, διοργανώνουν φιλανθρωπικό δείπνο, στις 19 Σεπτεμβρίου και ώρα 20.00, στο Μουσείο Νάσιουτζικ. Το χρηματικό ποσό που θα συγκεντρωθεί από την εκδήλωση, θα διατεθεί ονομαστικά για τη στήριξη γυναικών που πάσχουν από καρκίνο του μαστού και αντιμετωπίζουν οικονομικές δυσκολίες.

Η ευαισθητοποίηση όλων μπορεί να αποδειχθεί σωτήρια για γυναίκες που πάσχουν από την νόσο αλλά και να αποτελέσει τον ακρογωνιαίο λίθο, ώστε το φιλανθρωπικό δείπνο με τον συγκεκριμένο σκοπό να γίνει θεσμός και για τα μελλοντικά συνέδρια της EUASSO και της ΕΕΑΜ.

Ανθή Αγγελοπούλου

Η θεραπευτική υπεροχή κατά 20%-30% του συνδυασμού υπερθερμίας και ακτινοθεραπείας ή χημειοθεραπείας σε κατηγορίες ογκολογικών ασθενών, έναντι μόνο της ακτινοθεραπείας ή της χημειοθεραπείας, προκύπτει από διεθνείς μελέτες. Οι μελέτες αυτές παρουσιάστηκαν σε διεθνές Φόρουμ που πραγματοποιήθηκε στο Ιατρικό Διαβαλκανικό, χθες, με θέμα την εφαρμοσμένη υπερθερμία στην ογκολογία.

Όπως επισήμανε ο επιστημονικός υπεύθυνος του Κέντρου Υπερθερμίας του Διαβαλκανικού, χειρουργός Αχιλλέας Πιστοφίδης, η υπερθερμία είναι ο τέταρτος πυλώνας στην αντιμετώπιση του καρκίνου, μαζί με τη χημειοθεραπεία, την ακτινοβολία και τη χειρουργική. Η μέθοδος έχει εγκριθεί πλέον και από το Κεντρικό Συμβούλιο Υγείας (ΚΕΣΥ) και εφαρμόζεται στα μεγαλύτερα Ογκολογικά Κέντρα διεθνώς.

Ο πρόεδρος της Γερμανικής Εταιρείας Υπερθερμίας, καθηγητής Χόλκερ Βένερ, ανέπτυξε τα οφέλη τα οποία μπορεί να αναμένει ένας καρκινοπαθής συνδυάζοντας την ολοσωματική υπερθερμία με την χημειοθεραπεία ή την ακτινοθεραπεία.

Ο αντιπρόεδρος της Γερμανικής Εταιρείας Υπερθερμίας, Χιουσέιν Σαχίνπας, τεκμηρίωσε με μελέτες την αποτελεσματικότητα της τοπικής περιοχικής υπερθερμίας επιβεβαιώνοντας με αυτόν τον τρόπο την συνεργική δράση της τοπικής υπερθερμίας με τις κλασικές ογκολογικές θεραπευτικές αγωγές.

Η καθηγήτρια Ακτινοθεραπείας, Νατάλια Ντεγκίνα, παρουσίασε μελέτη για την πολύ καλή δράση της τοπικής υπερθερμίας και την απουσία παρενεργειών από τη θεραπεία.

Ο επεμβατικός ακτινολόγος, Ιωάννης Δέδες, αναφέρθηκε στον συνδυασμό χημειοεμβολισμού με υπερθερμία για την αντιμετώπιση των ηπατικών μεταστάσεων και παρουσίασε τη θετική έκβαση περιστατικών που αντιμετώπισε στο Ιατρικό Διαβαλκανικό, σε συνεργασία με τον κ. Πιστοφίδη.

Γιάννης Βλόντζος: είναι απαραίτητο ένα σταθερό περιβάλλον για να υπάρξει ανάπτυξη!

«Δεν θέλουμε κίνητρα, απλά να μη μας μπλοκάρουν», επισημαίνει ο κ. Γιάννης Βλόντζος, Πρόεδρος & Διευθύνων Σύμβουλος, Merck A.E., Αντιπρόεδρος του Συνδέσμου Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδος (ΣΦΕΕ), και Πρόεδρος της Ένωσης Βιοτεχνολογίας Ελλάδος. Ο κ. Βλόντζος μας αναλύει τα προβλήματα της φαρμακοβιομηχανίας τονίζοντας, ότι, ένα σταθερό περιβάλλον θα βοηθούσε πολύ στην ανάπτυξη της αγοράς αφού οι εταιρίες δε θα φοβόντουσαν να επενδύσουν.

Ι.Ε. Κύριε Βλόντζο, δεδομένης της κατάστασης που επικρατεί σήμερα στην ελληνική αγορά, ποια είναι τα σημαντικά προβλήματα που αντιμετωπίζει ένας από τους πιο νευραλγικούς τομείς της οικονομίας μας, η φαρμακοβιομηχανία;

Γ.Β. Τα σημαντικά θέματα που αντιμετωπίζει σήμερα η φαρμακοβιομηχανία έχουν να κάνουν με τη ρύθμιση της αγοράς. Και τι εννοώ. Έχουμε ένα Δελτίο Τιμών με κατάφορη παραβίαση των πατεντών, και ενώ υπάρχει θέσπιση από την πολιτεία μείωση της τιμής του φαρμάκου κατά 50% μετά τη λήξη αυτής, αυτό δυστυχώς δεν τηρείται. Στο τελευταίο Δελτίο μειώθηκαν οι τιμές σκευασμάτων που είχαν πατέντα σε ισχύ κατά 50%. Αυτό δημιουργεί στρεβλώσεις στην αγορά και στον υγιή ανταγωνισμό και οδηγεί τις εταιρίες σε αποεπένδυση, διότι καμία εταιρία δεν είναι διατεθειμένη να επενδύσει σε μια αγορά που δεν αναγνωρίζει τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας.

Δεν μπορεί η Ελλάδα να είναι στο θέμα πατεντών στα επίπεδα της Ινδίας. Ο νόμος λέει ότι πρέπει να σεβόμαστε την πατέντα έστω της δραστικής ουσίας, εμείς βέβαια υποστηρίζουμε ότι η πολιτεία πρέπει να σέβεται όλες τις πατέντες που έχει ένα σκεύασμα, είτε αφορά δραστική είτε φαρμακοτεχνικές μορφές κ.α., διότι είναι αναγνωρισμένες από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Πατεντών οι περισσότερες από αυτές και δεν πρέπει να μπαίνουν στην ίδια κατηγορία με τα γενόσημα φάρμακα. Αυτό είναι μια σημαντική στρέβλωση της αγοράς και έχει να κάνει με τη μη αναγνώριση των πατεντών. Είναι κεφαλαιώδους σημασίας για τη φαρμακοβιομηχανία που ασχολείται με την έρευνα και την ανάπτυξη.

Δεύτερο θέμα που αντιμετωπίζει η βιομηχανία και δεν είναι σημερινό, είναι η απαγόρευση της πρόσβασης των ασθενών σε καινοτόμες θεραπείες οι οποίες μπορούν να προσφέρουν πολλά και σημαντικά οφέλη όχι μόνο στον ασθενή αλλά και στην ιατρική κοινότητα αλλά και στη συνολική δαπάνη υγείας. Τα τελευταία δυόμισι χρόνια κανένα αιτούμενο σκεύασμα δεν έχει λάβει τιμή. Από τον Ιανουάριο του 2011 ως και τον Ιούνιο του 2013 δεν έχει ικανοποιηθεί κανένα αίτημα για εισαγωγή νέου σκευάσματος. Καταλαβαίνετε λοιπόν, ότι η επιστήμη σε όλο τον κόσμο έχει προχωρήσει μπροστά. Ασθένειες, όπως ο καρκίνος, έχουν αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά ενώ, στην Ελλάδα ο Έλληνας ασθενής δεν έχει αυτή την ευκαιρία. Πόσο μάλλον όταν οι στόχοι, όσον αφορά τη φαρμακευτική δαπάνη, έχουν επιτευχθεί με βάση τη μνημονιακή υποχρέωση της χώρας και για το 2012 και όπως όλα δείχνουν και για το 2013.

Όλα αυτά έχουν αρνητική οικονομική διάσταση ως προς τις εταιρίες. Οι εταιρίες επαναπροσδιορίζουν τον τρόπο λειτουργίας τους στην Ελλάδα με αποτέλεσμα να χάνονται θέσεις εργασίας και η φαρμακοβιομηχανία, το έχει πληρώσει αυτό με εκατοντάδες θέσεις εργασίας τα τελευταία χρόνια.

Επίσης η ελκυστικότητα από πλευράς επενδύσεων, όπως είναι οι κλινικές μελέτες για παράδειγμα, αρχίζει να γίνεται προβληματικό. Ποιος θα επενδύσει σε μια χώρα που δεν κυκλοφορούν νέα σκευάσματα;

Ι.Ε. Άρα η κλινική έρευνα η οποία θεωρείται ένας σημαντικός πυλώνας ανάπτυξης θα έχει πρόβλημα. Πόσο κοντά είναι η Ελλάδα σ’ αυτό και πόσο εφικτό είναι δεδομένης της οικονομικής κατάστασης;

Γ.Β. Δε θα έλεγα ότι έχει πρόβλημα, αλλά σίγουρα θα μπορούσε να αναπτυχθεί πολύ καλύτερα. Από τη θέση μου μάλιστα στον ΣΦΕΕ, όπου η κλινική έρευνα είναι στον τομέα αρμοδιότητάς μου, αποτελεί ένα οικονομικό μέγεθος για τη χώρα μας της τάξεως των 100 εκατ. ευρώ. Αντίστοιχες πληθυσμιακά χώρες όπως είναι το Βέλγιο και η Ουγγαρία απορροφούν 400 εκατ. ευρώ από τη φαρμακοβιομηχανία. Καταλαβαίνετε λοιπόν πόσο σημαντικό είναι για τη χώρα, για την ανάπτυξη και τη δημιουργία θέσεων εργασίας υψηλής προστιθέμενης αξίας, γιατί δε μιλάμε για εργατικά χέρια χαμηλού κόστους αλλά για επιστήμονες όπως είναι γιατροί, βιολόγοι, νοσηλευτές κ.α. Πώς όμως να πείσει κάποιος την εταιρία να επενδύσει στην Ελλάδα όταν δεν κυκλοφορούν πλέον νέα σκευάσματα; Ωστόσο, πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι το τελευταίο διάστημα η πολιτεία με μια κοινή Υπουργική Απόφαση θέτει το πλαίσιο και διευκολύνει κατά πολύ την εξαγωγή πολυκεντρικών μελετών, οπότε το θεσμικό πλαίσιο τουλάχιστον είναι ευκολότερο. Υπάρχει κάποια δυσαρμονία σχετικά με την πολιτική βούληση και την Υπουργική Απόφαση ως προς την εφαρμογή αυτής σε επίπεδο ΔΥΠΕ, αλλά νομίζω ότι μπορεί να ξεπεραστεί. Η ουσία είναι, ότι ενώ φτιάξαμε το πλαίσιο απορρόφησης της έρευνας αυτό δεν έχει ακόμα αποδώσει καρπούς. Και ο παράγοντας δεν είναι πλέον το θεσμικό πλαίσιο αλλά, όπως σας προείπα, είναι η κυκλοφορία των νέων φαρμάκων. Όλες οι εταιρίες επαναπροσδιορίζουν τη στάση τους και τη θέση τους στην ελληνική αγορά.

Ι.Ε. Αν δεν κάνω λάθος, έχετε κάποια εργαστήρια μέσα στο καλοκαίρι για τις κλινικές μελέτες στην Ελλάδα;

Γ.Β. Ναι, γιατί υπάρχουν διάφοροι φορείς οι οποίοι ασχολούνται συστηματικά με το θέμα, γιατί όπως καταλαβαίνετε είναι υψηλού ενδιαφέροντος. Κατά συνέπεια, όλοι οι άμεσα ενδιαφερόμενοι ψάχνουν να βρουν τρόπους ανάπτυξης της κλινικής έρευνας στην Ελλάδα ώστε να εισχωρήσουν πόροι και να ανοίξουν νέες θέσεις εργασίας. Οποιαδήποτε προσπάθεια είναι προς τη σωστή κατεύθυνση και η ιδιωτική πρωτοβουλία είναι σε καλό δρόμο. Τα εργαστήρια αυτά θα προσπαθήσουν να βρουν τρόπους και προτάσεις περαιτέρω βελτίωσης του ρυθμιστικού και νομικού πλαισίου.

Ι.Ε. Ιατρικός Τουρισμός! Πού χωλαίνει το όλο σχέδιο; είναι εύκολο να πραγματοποιηθεί στην Ελλάδα, και αν ναι, πώς;

Γ.Β. Πολύ ωραία έννοια και θα μπορούσε να αποδώσει πολύ σημαντικά πράγματα στην οικονομία της χώρας, όμως δεν υπάρχει συντονισμός, δεν υπάρχει όραμα και πλαίσιο. Είμαστε ακόμα στο επίπεδο της θεωρίας. Θα μπορούσε να είναι μοχλός ανάπτυξης για όλο το σύστημα υγείας, και για τον ιδιωτικό τομέα και για το δημόσιο. Όσον αφορά το δημόσιο, δυστυχώς δεν είναι έτοιμο να απορροφήσει τους επισκέπτες, το επίπεδο των παρεχόμενων υπηρεσιών δεν είναι ελκυστικό για να τραβήξει κόσμο. Οι δε ιδιωτικοί πάροχοι υγείας, έχω την εντύπωση ότι δεν έχουν πολύ ανταγωνιστικά τιμολόγια. Παραμένουμε ακριβή χώρα για τον ιατρικό τουρισμό σε σχέση με άλλες γείτονες χώρες. Συνεπώς θα πρέπει πρώτα απ’ όλα να υπάρχει ένα όραμα το οποίο για να επιτευχθεί θα πρέπει να χαραχθεί στρατηγική και ένα δομημένο πλαίσιο. Χρειάζεται προσπάθεια και συντονισμός, δημόσιου και ιδιωτικού τομέα.

Για παράδειγμα ο ιατρικός τουρισμός θα πρέπει να προσφερθεί ως ένα προϊόν. Για να προωθηθεί ένα τέτοιο προϊόν είναι απαραίτητα ολοκληρωμένα πακέτα υπηρεσιών στις ιατρικές πράξεις, άνθρωποι που θα πλαισιώνουν τις υπηρεσίες όπως, μεταφραστές, διαμονή για τους συνοδούς, παραλαβή και μεταφορά, νοσηλευτικό ίδρυμα, νοσήλια. Ο ασθενής – επισκέπτης θα πρέπει να γνωρίζει από την αρχή πόσο θα κοστίσει η επίσκεψή του, η διαμονή του και η θεραπεία και να έχει τη δυνατότητα να επιλέξει ποιο πακέτο είναι το κατάλληλο γι’ αυτόν.

Ι.Ε. Σε ποιο ύψος έχουν φτάσει τα χρέη του δημοσίου ως προς τις εταιρίες;

Γ.Β. Τα συγκεντρωτικά που έχουμε μέχρι τέλος Απριλίου 2013 δείχνουν ότι οι συνολικές οφειλές του δημοσίου προς τη φαρμακοβιομηχανία είναι στο 1.300 δις. Τα χρέη αυτά έρχονται από πριν το 2010 μέχρι σήμερα. Για το 2010 έχει αποπληρωθεί το 95% των οφειλών, για τα τιμολόγια του 2011 έχει αποπληρωθεί το 78%, για τα τιμολόγια του 2012 έχει αποπληρωθεί μόνο το 35%, ενώ για το τρέχον έτος έχει αποπληρωθεί μόνο το 5% των οφειλών.

Σε αυτά πρέπει να προστεθούν και τα 80 εκατ. που έχουν μείνει απλήρωτα πριν το 2010 και δεν έχουν μπει σε ρυθμίσεις και είναι από τις οφειλές των στρατιωτικών νοσοκομείων.

Η εξέλιξη των χρεών είναι σε σωστή κατεύθυνση θα έλεγα. Ένα μέρος από τα χρήματα της δόσης πάνε σε αποπληρωμές χρεών του δημοσίου σε όλη την αγορά, γι’ αυτό και έγιναν κάποιες καταβολές μέσα στην Άνοιξη και μειώθηκαν λίγο τα χρωστούμενα. Το μεγαλύτερο ποσοστό των χρεών αφορά το ΙΚΑ και μικρότερο τα νοσοκομεία του ΕΣΥ. Τα χρήματα υπάρχουν, το υπουργείο Οικονομικών έχει δώσει τα απαραίτητα κονδύλια αλλά έχουν μπλοκάρει στο Ελεγκτικό Συνέδριο από μία ασάφεια της Υπουργικής Απόφασης.

Το πρόβλημα ωστόσο παραμένει γιατί τα χρέη αυτά είναι σε ένα κλάδο που βάλλεται πολύ τα τελευταία χρόνια και έχει μειωθεί σημαντικά ο κύκλος εργασιών του. Σ’ αυτό έρχονται να προστεθούν οι προβληματικές συνεργασίες με τις τράπεζες οι οποίες δεν παρέχουν ρευστότητα λόγω των προβλημάτων ανακεφαλαιοποίησης που έχουν, καθώς επίσης η ζημιά που υπέστησαν οι εταιρίες από το PSI των ομολόγων. Ένα εκρηκτικό μείγμα που απειλεί τη βιωσιμότητα πολλών ελληνικών και πολυεθνικών εταιριών του κλάδου.

Η πολιτεία έχει υποσχεθεί δια στόματος των κ.κ. Σταϊκούρα και Στουρνάρα ότι τα χρέη μέχρι το 2012 θα αποπληρωθούν μέχρι το τέλος του 2013, κανείς ωστόσο, δεν συζητά για το πότε θα πληρωθούν τα χρέη του 2013, που έχουν αρχίσει και συσσωρεύονται και είναι και μνημονιακή υποχρέωση, το να καταβάλλονται οι πληρωμές σε προμηθευτές του δημοσίου μέσα σε 60 ημέρες. Ακόμα και αν μπουν σε ρύθμιση τα προηγούμενα έτη το τρέχον έτος πρέπει να πληρώνεται στην ώρα του.

Ι.Ε. Πώς βλέπετε να διαμορφώνεται το άμεσο μέλλον της φαρμακευτικής αγοράς και ποιες είναι οι κινήσεις που μπορούν να γίνουν από πλευράς εταιριών και όχι μόνο της πολιτείας, ώστε να επιτευχθούν οι στόχοι;

Γ.Β. Η βιομηχανία σε συνεργασία με την πολιτεία έχει βοηθήσει τα μέγιστα ώστε να πιαστούν οι στόχοι, παρότι ως κλάδος έχει πληγεί ιδιαίτερα. Οι εταιρίες είναι συνεπείς στους όρους που έχουν τεθεί από την πολιτεία. Και rebate πλήρωσαν και clow back πλήρωσαν και καταβάλλουν τους φόρους τους. Αντιθέτως, η πολιτεία δε τηρεί καμία από τις προβλεπόμενες συμφωνίες. Πώς να σχεδιάσεις το μέλλον με τέτοια αστάθεια στην αγορά; Η αβεβαιότητα είναι καθημερινή και τα νέα μέτρα τα οποία ανατρέπουν κάθε σχεδιασμό και προγραμματισμό έχουν μπει στην ημερήσια διάταξη. Νέα φάρμακα δε βγαίνουν και στα ήδη υπάρχοντα οι τιμές όλο χαμηλώνουν. Και δεν εξετάζω στην προκειμένη αν είναι σωστό η λάθος, είναι μια πολιτική απόφαση την οποία οφείλουμε να ακολουθήσουμε. Όμως με όλα αυτά δεν υπάρχει ένα φυσιολογικός κύκλος εργασιών, έχει διαρραγεί εντελώς.

Ι.Ε. Ποια είναι η θέση της Merck στο χάρτη της Υγείας στην Ελλάδα;

Γ.Β. Λειτουργεί στην Ελλάδα από το 1971 ως Merck και ως ενοποιημένη εταιρία από το 2006. Ο φαρμακευτικός κλάδος της η Merck Serono έχει ένα portfolio καινοτόμων προϊόντων βιοτεχνολογίας και έρευνας τα οποία απευθύνονται σε σοβαρές παθήσεις με μεγάλη επιτυχία. Επίσης, έχουμε κληρονομήσει και ένα portfolio παλαιών καταξιωμένων και πολύ φθηνών φαρμάκων που αντιμετωπίζουν παθήσεις όπως η υπέρταση, ο διαβήτης, οι παθήσεις του θυρεοειδούς με εξαιρετικά αποτελέσματα προσφέροντας τα μέγιστα στο σύστημα υγείας. Η Merck λειτουργεί με βάση τους κανόνες δεοντολογίας, όπως αυτοί προβλέπονται από τον ευρωπαϊκό κώδικα και τους κανόνες της πολιτείας και του ΣΦΕΕ.

Ι.Ε. Ποιοι είναι οι τομείς στους οποίους έχει ρίξει ιδιαίτερη βαρύτητα τα τελευταία χρόνια;

Γ.Β. Η Merck έχει κάνει ένα ξεκαθάρισμα στα σκευάσματα πριν την κυκλοφορία, που είναι μόρια και τα οποία είναι στα ερευνητικά εργαστήρια και έχει δύο πυλώνες δραστηριοποίησης. Ο ένας πυλώνας είναι η ογκολογία και ο άλλος είναι οι νευροεκφυλιστικές παθήσεις. Υπάρχουν ωστόσο σε έρευνα 2-3 ακόμα σκευάσματα αλλά, οι δύο κύριοι άξονες είναι αυτοί. Μακράν το μεγαλύτερο κομμάτι των ερευνών το απορροφά η ογκολογία, η οποία έχει αναγνωρισθεί πλέον από την παγκόσμια κοινότητα ως χρόνια πάθηση. Πολλές μορφές καρκίνων αντιμετωπίζονται σήμερα ως χρόνιες παθήσεις, γιατί υπάρχει η δυνατότητα να αντιμετωπισθούν αποτελεσματικά.

Ι.Ε. Θεωρείτε ότι η βιοτεχνολογία θα είναι το μέλλον στη φαρμακευτική αγορά;

Γ.Β. Νομίζω πως ναι. Η κλασική χημεία έχει δώσει ό,τι μπορούσε, και το μέλλον θα είναι τα βιολογικά προϊόντα. Δεν είναι τυχαίο ότι τα νέας κυκλοφορίας σκευάσματα στη Αμερική είναι πλέον μονοκλωνικά αντισώματα και σκευάσματα βιοτεχνολογίας. Για το λόγο αυτό και τα εργαστήρια των εταιριών και της ακαδημαϊκής κοινότητας προσανατολίζονται σ’ αυτή την κατεύθυνση. Ελπίζω να είναι το μέλλον και στη χώρα μας!

Ι.Ε. Δεοντολογία. Τώρα τελευταία παίζει πολύ, έχει γίνει κάτι σαν μόδα. Τηρείται στο σύνολο της αγοράς η δεοντολογία;

Γ.Β. Ήρθε για να μείνει. Οι αλλαγές ξεκινούν πρωτίστως από την ευρωπαϊκή φαρμακοβιομηχανία και τις απαιτήσεις της. Έχει αλλάξει και έχει επικαιροποιηθεί ο κώδικας δεοντολογίας στην Ευρώπη, τουλάχιστον δύο φορές. Και οι εταιρίες που είναι σε χώρες – μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης υποχρεούνται να τον ακολουθήσουν και μάλιστα να ακολουθούν τις πιο αυστηρές προδιαγραφές. Δηλαδή αν είναι πιο αυστηρές οι επισημάνσεις του Ευρωπαϊκού ακολουθούν αυτόν, αν όμως οι επισημάνσεις του Εθνικού τους κώδικα ή του εταιρικού ή του κλαδικού είναι πιο αυστηρές, τότε ακολουθούν αυτόν. Και ο κώδικας του ΣΦΕΕ επικαιροποιήθηκε δύο φορές τα τελευταία χρόνια. Το 2007 και το 2012. Μάλιστα η τελευταία είναι σχεδόν ίδια με τον ευρωπαϊκό κώδικα. Οι περισσότερες εταιρίες ακολουθούν πιστά, συνεπώς θα γίνουν παράδειγμα για όλες.

Ι.Ε. Αν σας έλεγα να επιλέξετε μέσα από σημαντικές λέξεις όπως (Ανάπτυξη, Αξία, Καινοτομία, Προσαρμογή) για να χαρακτηρίσετε την εικόνα της φαρμακευτικής αγοράς για το σήμερα αλλά και το άμεσο μέλλον, ποιες θα επιλέγατε και γιατί;

Γ.Β. Η Ανάπτυξη είναι το ζητούμενο. Δεν θέλουμε κίνητρα απλά να μην μας μπλοκάρουν. Είναι κύριος άξονας και μπορούμε ως τομέας να προσφέρουμε στην αγορά συνολικά και να φέρουμε πόρους στη χώρα.

Η Αξία είναι παρεξηγημένη έννοια για τη δική μας αγορά γιατί όλοι την αντιμετωπίζουν ως δαπάνη και όχι ως επένδυση που είναι το σωστό. Το προϊόν της φαρμακοβιομηχανίας προσφέρει αξία και στον ασθενή και στο σύστημα υγείας. Και τι εννοώ. Ακούμε να λένε το πόσα χρήματα κοστίζει στο σύστημα υγείας η γαστροπροστασία. Όμως δεν επισημαίνει κανείς το γεγονός ότι έχουν εξαλειφθεί οι εγχειρήσεις έλκους. Μέχρι το 1995 το έλκος αντιμετωπιζόταν χειρουργικά, ενώ σήμερα φαρμακευτικά. Το φάρμακο λοιπόν προσφέρει αξία στα συστήματα υγείας και στην κοινωνία.

Η Καινοτομία είναι λόγος ύπαρξής μας, είναι στο DNA των εταιριών έρευνας και ανάπτυξης. Είναι θα έλεγα ο ακρογωνιαίος λίθος της φαρμακευτικής αγοράς.

Η Προσαρμογή είναι μια κυρίαρχη έννοια την τελευταία διετία. Πραγματικά, αν σκεφτείτε ότι οι μειώσεις στις τιμές έχουν ξεπεράσει το 55% από το 2009, συν τα άλλα προβλήματα της αγοράς, αυτό είναι το στίγμα της βιομηχανίας η οποία καλείται σε συνεργασία και προσαρμογή καθημερινά τα τελευταία χρόνια, ξεπερνώντας τον εαυτό της και με κίνδυνο τη βιωσιμότητα της. Και το μόνο που επιζητά, είναι να διασφαλιστεί μια στοιχειώδης σταθερότητα στην αγορά και ένα σωστό περιβάλλον για επένδυση.

Ανθή Αγγελοπούλου

ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΜΟΥ»: Μαθαίνω και Διεκδικώ

Με αφορμή την Ευρωπαϊκή Ημέρα Δικαιωμάτων των Ασθενών, η οποία εορτάζεται στις 18 Απριλίου κάθε χρόνο, επανήλθε στην επικαιρότητα με νέες δράσεις, η εκστρατεία «ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΜΟΥ!» που υλοποιεί ο Σύλλογος Καρκινοπαθών, Εθελοντών, Φίλων, Ιατρών Κ.Ε.Φ.Ι. Αθηνών, με την ευγενική χορηγία του Τμήματος Ογκολογίας της φαρμακευτικής εταιρείας NOVARTIS και την υποστήριξη της Ελληνικής Ποδοσφαιρικής Ομοσπονδίας, για το 2013. Ο νέος κύκλος δράσεων της εκστρατείας «ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΜΟΥ!» ξεκίνησε στο πλαίσιο της Παγκόσμιας Ημέρας κατά του Καρκίνου, στις 4 Φεβρουαρίου, με την προβολή στο διεθνή φιλικό αγώνα μεταξύ των εθνικών ομάδων ποδοσφαίρου Ελλάδας – Ελβετίας και θα συνεχιστεί για όλο το χρόνο.

Η εκστρατεία περιλαμβάνει μια σειρά από επικοινωνιακές ενέργειες ενημέρωσης, οι οποίες θα προσεγγίσουν το κοινό στους χώρους των νοσοκομείων και των φαρμακείων, αλλά και μέσω διαδικτύου και Μ.Μ.Ε.

Σκοπός της εκστρατείας «ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΜΟΥ!» είναι η καταγραφή και κωδικοποίηση όλων των δικαιωμάτων των καρκινοπαθών, όπως αυτά απορρέουν από νόμους, εγκυκλίους και ρυθμιστικές διατάξεις, έτσι ώστε ο κάθε καρκινοπαθής, σε όποιο σημείο της Ελλάδας και αν βρίσκεται, να έχει στην διάθεσή του μια αξιόπιστη πηγή έγκαιρης και έγκυρης πληροφόρησης, η οποία μπορεί να τον καθοδηγήσει στη σωστή και αποτελεσματική διεκδίκησή τους. Στον ανανεωμένο διαδικτυακό τόπο http://dikaiomamou.anticancerath.gr/ οι ενδιαφερόμενοι έχουν πρόσβαση στις τελευταίες πληροφορίες, ενώ, παράλληλα, οι εθελοντές του Συλλόγου μπορούν να απαντήσουν σε σχετικές ερωτήσεις καθημερινά, από Δευτέρα έως Πέμπτη, από τις 10^πμ ώρα μέχρι τις 8^μμ και την Παρασκευή από τις 10^πμ μέχρις τις 4^μμ.

Αξίζει να σημειωθεί ότι από τον Ιούνιο έως σήμερα που υλοποιείται η εκστρατεία περισσότεροι από 900 ασθενείς έχουν πληροφορηθεί από τους εθελοντές του Συλλόγου, ενώ οι επισκέψεις στο διαδικτυακό τόπο και το facebook έχουν ξεπεράσει τις 12.000.

Όπως δήλωσε η πρόεδρος του Κ.Ε.Φ.Ι. κα Ζωή Γραμματόγλου: «Mε την εκστρατεία « ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΜΟΥ!» δίνουμε ολοκληρωμένη, άμεση και αποτελεσματική απάντηση στην αγωνία του μέσου ασθενή να ανταπεξέλθει στην αντικειμενικά δύσκολη κατάσταση στην οποία βρίσκεται. Ελπίζουμε ότι με την εκστρατεία «ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΜΟΥ!», που συνεχίζουμε και φέτος, με την ευγενική χορηγία της Novartis και την υποστήριξη της Ελληνικής Ποδοσφαιρικής Ομοσπονδίας, να μπορέσουμε να στηρίξουμε έμπρακτα τον κάθε καρκινοπαθή και τους συγγενείς του στην καθημερινή τους προσπάθεια για καλύτερη ποιότητα ζωής και καλύτερες προοπτικές θεραπείας».

«Στη Novartis, ο ασθενής βρίσκεται πάντα στο επίκεντρο των ενεργειών μας. Κύριο μέλημά μας είναι η έγκυρη και έγκαιρη ενημέρωση των ασθενών με καρκίνο. Η εκστρατεία «ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΜΟΥ!» έχει επιτύχει σημαντικά αποτελέσματα προς αυτή τη κατεύθυνση τη χρονιά που πέρασε, και χαιρόμαστε ιδιαίτερα που μας δίνεται η ευκαιρία να υποστηρίζουμε την εκστρατεία και φέτος», δήλωσε ο Γενικός Διευθυντής του Τμήματος Ογκολογίας της Novartis, κ. Στάθης Λιβανός.

Τέλος, από την πλευρά της Ελληνικής Ποδοσφαιρικής Ομοσπονδίας, ο Πρόεδρος κ. Γιώργος Σαρρής τόνισε ότι η ΕΠΟ υποστηρίζει πάντα πρωτοβουλίες που μπορούν να βελτιώσουν την καθημερινότητα ευπαθών ομάδων, δίνοντας το παρών της στο νέο κύκλο δράσεων της εκστρατείας για το 2013.

Η εκστρατεία «ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΜΟΥ!» υποστηρίζεται και από το Facebook, με Fan Page https://www.facebook.com/pages/Δικαίωμά-μου/396488173728608 και ειδικό application που μπορεί κάποιος να χρησιμοποιήσει κάνοντας κλικ στο https://www.facebook.com/pages/Δικαίωμάμου/396488173728608?sk=app_227664274016411

Όλοι μπορούν να στηρίξουν τα δικαιώματα των καρκινοπαθών κάνοντας like στην σελίδα στο facebook και φορώντας την αντίστοιχη κονκάρδα.

Μνημόνιο Κατανόησης Ελλάδας -Τουρκίας

Μετά την υπογραφή των τεσσάρων Πρωτοκόλλων Συνεργασίας και ενός Μνημονίου Κατανόησης, στις αρχές Μαρτίου στην Κωνσταντινούπολη και τα οποία προωθούν την εποικοδομητική συνεργασία των υπουργείων Υγείας Ελλάδας και Τουρκίας, ο τούρκος υπουργός Υγείας κ. Μεχμέτ Μουεζίνογλου μας ανταπέδωσε την επίσκεψη.

Έτσι χθες συναντήθηκε με τον υπουργό Υγείας Ανδρέα Λυκουρέντζο εδώ στην Ελλάδα όπου είχαν την ευκαιρία να συζητήσουν με πάλι τη συνεργασία των δύο χωρών σε θέματα υγείας.

Να θυμίσουμε ότι στις αρχές Μαρτίου στην Κωνσταντινούπολη ο υπουργός Υγείας Ανδρέας Λυκουρέντζος είχε δηλώσει μετά την υπογραφή των Πρωτοκόλλων και του Μνημονίου Κατανόησης ότι η συνεργασία υπήρξε ουσιαστική και αποδοτική σε θέματα στα οποία θέματα μείζονος σημασίας για την υγεία των συμπολιτών μας και συγκεκριμένα αφορούν τη συνεργασία στους τομείς των μη μεταδοτικών νοσημάτων, των μεταδοτικών νοσημάτων, την ενίσχυση των συστημάτων υγείας καθώς και των υπηρεσιών υγείας σε περιπτώσεις καταστροφών.

Ειδικότερα, ο κ. Λυκουρέντζος είχε αναφερθεί στον τομέα των φυσικών καταστροφών, επισημαίνοντας ότι η συνεργασία των δύο χωρών σε περιόδους δοκιμασίας από φυσικές καταστροφές, όχι μόνο υπήρξε αποτελεσματική, αλλά συνέβαλε στην ενδυνάμωση της φιλίας των δύο λαών.

Να θυμίσουμε επίσης τα πρωτόκολλα αφορούν και τον τομέα της ενίσχυσης των συστημάτων υγείας, και στο πλαίσιο αυτό η ανταλλαγή εμπειρογνωμοσύνης και τεχνογνωσίας θα συμβάλλει σημαντικά στη βελτίωση της δημόσιας υγείας των δύο λαών. Να σημειώσουμε επίσης ότι το 2005 είχε υπογραφεί το πρώτο σχετικό πρωτόκολλο συνεργασίας. Τα υπόλοιπα τέσσερα πρωτόκολλα θα ακολουθήσουν και θα υλοποιηθούν με τον ορισμό εμπειρογνωμόνων από τις δύο πλευρές, ώστε να ενισχυθεί η συνεργασία στον τομέα υγεία επ’ ωφελεία για τους δύο λαούς.

Τέλος, το Μνημόνιο Κατανόησης αφορούσε στον τομέα της παιδικής ογκολογίας, γι αυτό και εχθές δύο υπουργοί επισκέφθηκαν το νοσοκομείο Παίδων Αγία Σοφία και την Πρέσβειρα της Unesco, κα Μαριάννα Βαρδινογιάννη.

Μετά τις συναντήσεις ο κ. Μουεζίνογλου είπε ότι το 2004, ακολουθώντας τον Πρωθυπουργό της Τουρκίας, επισκέφθηκε την Ελλάδα και συμμετείχε στις εργασίες ανοικοδόμησης της συνεργασίας των δύο χωρών. Συμμετείχε στο Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας το οποίο πραγματοποιήθηκε την πρώτη φορά στην Ελλάδα τον Μάιο του 2010 και επίσης συμμετείχε και συνέβαλε στις εργασίες του 2^ου Ανώτατου Συμβουλίου Ελλάδας και Τουρκίας στην Κωνσταντινούπολη, στις αρχές Μαρτίου. Επεσήμανε μάλιστα ότι θα καταβάλλει κάθε προσπάθεια μαζί με τον κ. Λυκουρέντζο για την ανάπτυξη της συνεργασίας στους τομείς υγείας.

Ανθή Αγγελοπούλου

H εξατομικευμένη προσέγγιση του ασθενή είναι το  μέλλον της Ογκολογίας

Κωνσταντίνος Νικ. Συρίγος,
Αν. Καθηγητής Παθολογίας – Ογκολογίας στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών
Διευθυντή της Ογκολογικής Μονάδας ΓΠΠ του Νοσοκομείου «Η Σωτηρία»
Επισκέπτης Καθηγητής Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Yale, ΗΠΑ.

Γιατί η χημειοθεραπεία έχει τόσες  παρενέργειες; Είναι δικαιολογημένος ο φόβος που προκαλεί;
Η θλίψη και η αγωνία που συνεπάγεται η διάγνωση ενός καρκίνου συχνά συνοδεύεται και από το άγχος που προκαλεί η επικείμενη χημειοθεραπεία, η οποία έχει μεγάλη τοξικότητα, καθώς βλάπτει τόσο τα υγιή, όσο και τα καρκινικά κύτταρα. Πράγματι, τα χημειοθεραπευτικά φάρμακα για να επιτύχουν τον θάνατο των καρκινικών κυττάρων, προσβάλλουν και όλα τα κύτταρα του οργανισμού που πολλαπλασιάζονται γρήγορα, όπως των μαλλιών (που πέφτουν), του εντέρου (έτσι προκαλείται η διάρροια), του μυελού των οστών,  και κυρίως των λευκών αιμοσφαιρίων (γι’ αυτό και μειώνεται η ικανότητα αντίστασης του ανοσοποιητικού συστήματος του οργανισμού).

Υπάρχει εναλλακτική λύση για την αποφυγή της χημειοθεραπείας;
Η επιστήμη απομακρύνεται πια από την κλασική χημειοθεραπεία που έχει περιορισμένη αποτελεσματικότητα και μεγάλη τοξικότητα και προσανατολίζεται στη δημιουργία φαρμάκων τα οποία ανιχνεύουν τα καρκινικά κύτταρα και σκοτώνουν μόνο αυτά, ενώ σέβονται τα διπλανά τους. Προωθείται η ανάπτυξη νέων, βιολογικών φαρμάκων, τα οποία στοχεύουν σε συγκεκριμένα γονίδια, που εκφράζονται μόνο από τα καρκινικά κύτταρα. Αναμένεται ότι τα φάρμακα αυτά θα είναι πιο αποτελεσματικά, αφού θα απενεργοποιούν γονίδια απαραίτητα γα την ανάπτυξη του καρκίνου, αλλά και λιγότερο τοξικά, αφού θα προσβάλλουν τα καρκινικά κύτταρα και όχι τα υγιή.

Τι έχει αλλάξει στην επιστημονική μας γνώση τα τελευταία χρόνια;
Η κατανόηση του καρκίνου έχει αλλάξει σε μεγάλο βαθμό τα τελευταία χρόνια, καθώς οι ερευνητές έχουν φτάσει σε σημείο να καταλαβαίνουν τη βιολογία της νόσου σε ένα βαθύτερο μοριακό επίπεδο. Η θεαματική εξέλιξη των τελευταίων ετών στον τομέα της μοριακής βιολογίας και τεχνολογίας έχουν επιτρέψει την εξατομικευμένη θεραπευτική  προσέγγιση στην ογκολογία.

Η αποκωδικοποίηση του ανθρώπινου γονιδιώματος το 2001 υπήρξε η ουσιαστική επανάσταση στη γενετική έρευνα. Ταυτόχρονα αποτέλεσε ορόσημο και για την αντικαρκινική θεραπεία, καθώς ο καρκίνος είναι μία νόσος που προκαλείται από γονιδιακές μεταλλάξεις ή άλλες γενετικές ανωμαλίες, οι οποίες ενοχοποιούνται για τη μετατροπή των υγιών κυττάρων σε καρκινικά. Τα τελευταία χρόνια οι επιστήμονες έχουν επικεντρωθεί στον προσδιορισμό των γονιδίων ή των γενετικών ανωμαλιών που μπορούν να πυροδοτήσουν ή να ενισχύσουν την ανάπτυξη ενός καρκινικού όγκου.

Ένας βασικός παράγοντας είναι η κατανόηση του ρόλου των μεταλλάξεων στην ανάπτυξη του όγκου. Αρχής γενωμένης της δεκαετίας του ’80, εξελίξεις στον τομέα έρευνας της μοριακής βιολογίας οδήγησαν στον προσδιορισμό μεταλλάξεων που εμπλέκονται με τη διαδικασία της καρκινογένεσης σε ένα ευρή φάσμα νεοπλασιών. Στο διάστημα αυτό έχουν αναπτυχθεί διαφορετικές μοριακές θεραπείες που στοχεύουν σε συγκεκριμένες μεταλλάξεις, δίδοντας έτσι στους ογκολόγους περισσότερες στοχευμένες θεραπευτικές επιλογές

Πως θα γίνεται η κατάλληλη επιλογή της θεραπείας;
Ο όγκος κάθε ασθενή θα εξετάζεται με τεχνικές μοριακής βιολογίας για μια πλειάδα γονιδίων και θα διαπιστώνεται ποιος είναι ο πλέον κατάλληλος συνδυασμός φαρμάκων για το συγκεκριμένο άτομο. Έτσι κάθε ασθενής θα λαμβάνει έναν εξατομικευμένο συνδυασμό θεραπείας, διαφορετικό από κάποιου άλλου ασθενή. Με αυτόν τον τρόπο θα επιλέγεται η ενδεδειγμένη θεραπεία κάθε καρκινοπαθούς που θα είναι μοναδική!

Ποια είναι τα φάρμακα αυτά; Πόσο σύντομα προβλέπεται η χρήση τους;
Πολλά από τα λεγόμενα βιολογικά φάρμακα χρησιμοποιούνται ήδη, σε μορφή χαπιών ή ορού: τα μονοκλωνικά αντισώματα, στοχεύουν σε μόρια που βρίσκονται αποκλειστικά στην επιφάνεια του καρκινικού κυττάρου. Άλλα βιολογικά φάρμακα στοχεύουν σε μεταλλαγμένα γονίδια του όγκου ή στα αγγεία που τον τροφοδοτούν: όταν δεν είναι εφικτό να χτυπηθούν τα καρκινικά κύτταρα μπορούν να καταστραφούν τα αγγεία που τα θρέφουν. Μην μπορώντας, λοιπόν, ο όγκος να πάρει τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά για την ανάπτυξή του οδηγείται σε ασιτία και θάνατο.
Κάποιες ομάδες ασθενών επωφελούνται ήδη από την αποτελεσματικότητα αυτών των θεραπειών. Πρόκειται για ασθενείς με καρκίνο του πνεύμονα, του μαστού, του εντέρου, του νεφρού, του εγκεφάλου και του ήπατος. Χρειάζεται όμως προσοχή: τα φάρμακα αυτά δεν είναι για όλους και απαιτείται εξατομικευμένη προσέγγιση.

Επίσης πρέπει να χορηγούνται μόνο σε εξειδικευμένα ογκολογικά κέντρα, καθώς δεν είναι χωρίς παρενέργειες και η χρήση τους απαιτεί εμπειρία: σε ορισμένους ασθενείς μπορούν να προκαλέσουν δερματικά προβλήματα, υπέρταση, αιματουρία κ.ά.

Τι μπορούμε να ελπίζουμε για το άμεσο μέλλον;
Η καθιέρωση της εξατομικευμένης θεραπευτικής προσέγγισης αναμένεται να εξασφαλίσει άμεσα σε πολλούς ασθενείς με καρκίνο σημαντική παράταση και ικανοποιητική ποιότητα της ζωής τους, ενώ ελπίζεται ότι στο μέλλον θα μπορούσε να οδηγήσει στην ίαση των περισσότερων καρκινοπαθών.
Ποια είναι τα οφέλη από την εξατομικευμένη ιατρική προσέγγιση;

•    Δυνατότητα αποτελεσματικότερου σχεδιασμού κλινικών μελετών
•    Αύξηση της πιθανότητας επιτυχίας των προγραμμάτων κλινικών μελετών
•    Μείωση του χρόνου που απαιτείται για την κυκλοφορία των νέων φαρμάκων
•    Δυνατότητα στους ιατρούς να συνταγογραφούν θεραπείες με μεγαλύτερη πιθανότητα να ωφελήσουν τους ασθενείς.
•    Ελαχιστοποίηση της έκθεση των ασθενών σε φάρμακα που είναι πιθανό να μην παρέχουν κάποιο όφελος.

Πώς ξέρουμε ποιοι ασθενείς μπορούν να επωφεληθούν από τα νέα φάρμακα;
Τα τελευταία χρόνια έχουν αναπτυχθεί νέες διαγνωστικές εξετάσεις που μπορούν να προσδιορίσουν τον υπότυπο στον οποίο ανήκει ο καρκίνος κάποιου ασθενούς. Πολλές από αυτές εξετάζουν το DNA στους ιστούς του όγκου για την παρουσία μη φυσιολογικών γονιδίων ή προϊόντων των γονιδίων (πρωτεϊνών) – γνωστά ως βιοδείκτες του καρκίνου. Οι εν λόγω βιοδείκτες του καρκίνου δεν χρησιμοποιούνται μόνο στη διάγνωση του συγκεκριμένου τύπου καρκίνου που έχει ένας ασθενής, αλλά μπορούν επίσης να βοηθήσουν στον καθορισμό της κατάλληλης θεραπείας για έναν συγκεκριμένο ασθενή. Για παράδειγμα, ο πιο συχνός τύπος καρκίνου στην Ευρώπη, ο καρκίνος του πνεύμονα, αποτελεί αντιπροσωπευτικό παράδειγμα αυτής της θεραπευτικής προσέγγισης. Μερικοί ασθενείς με ένα συγκεκριμένο τύπο καρκίνου του πνεύμονα – μη μικροκυτταρικό καρκίνο του πνεύμονα (ΜΜΚΠ) –ενδέχεται να φέρουν μια μετάλλαξη στο γονίδιο ALK. Εάν συμβαίνει αυτό, θεωρούνται κατάλληλοι για συγκεκριμένες θεραπείες που στοχεύουν στο μεταλλαγμένο γονίδιο ΑLK.
Σήμερα, ο μοριακός έλεγχος και η καθοδηγούμενη από τους βιοδείκτες θεραπεία αποτελούν τον ακρογωνιαίο λίθο της εξατομικευμένης ιατρικής προσέγγισης.
Μέσω της χρήσης μοριακών και διαγνωστικών τεχνολογιών οι ιατροί μπορούν να κατανοήσουν καλύτερα το γενετικό προφίλ μιας νόσου και, ενδεχομένως, να αντιστοιχήσουν κάθε ασθενή με ένα θεραπευτικό σχήμα με σκοπό να προσφέρει τα βέλτιστα αποτελέσματα.

Ποιος είναι ο ρόλος της εξατομικευμένης ιατρικής προσέγγισης στην ογκολογία;
Ένα μεγάλο μέρος της εξατομικευμένης θεραπευτικής προσέγγισης περιλαμβάνει την ανάπτυξη νέων φαρμάκων που στοχεύουν τα προϊόντα (πρωτεΐνες) των μη φυσιολογικών γονιδίων εντός των όγκων σε συγκεκριμένες ομάδες ασθενών.
Τώρα οι επιστήμονες γνωρίζουν ότι η γενετική δομή ενός καρκίνου ποικίλλει όχι μόνο σύμφωνα με τον τύπο του, ή της εντόπισή του (π.χ. καρκίνος του μαστού ή του πνεύμονα), αλλά και σύμφωνα με τον υπότυπό του. Για παράδειγμα, υπάρχουν πολλοί διαφορετικοί υπότυποι καρκίνου του πνεύμονα όπως ο μικροκυτταρικός καρκίνος του πνεύμονα, ο μη μικροκυτταρικός καρκίνος του πνεύμονα,  το αδενοκαρκίνωμα, και άλλοι ενώ για κάθε έναν υπότυπο υπάρχουν πλέον επιπρόσθετες κατηγοριοποιήσεις με βάση τα μοριακά χαρακτηριστικά. Αυτό μας βοηθάει να εξηγήσουμε γιατί οι ασθενείς με έναν συγκεκριμένο καρκίνο (π.χ. καρκίνο του μαστού ή του πνεύμονα) ή ακόμη και ένα συγκεκριμένο υπότυπο, (π.χ. αδενοκαρκίνωμα του πνεύμονα) μπορεί να ανταποκριθούν με πολύ διαφορετικό τρόπο σε μία θεραπεία.

Η εξατομικευμένη θεραπευτική προσέγγιση στην ογκολογία ορίζει ότι τα φάρμακα θα πρέπει να έχουν αναπτυχθεί στοχεύοντας σε συγκεκριμένα μοριακά χαρακτηριστικά των όγκων. Τέτοιου είδους φάρμακα έχουν αναπτυχθεί ήδη για ασθενείς με ορισμένους ειδικούς τύπους καρκίνου του πνεύμονα, του μαστού και σε κάποιες λευχαιμίες. Πολλά ακόμα εξατομικευμένα φάρμακα για τον καρκίνο βρίσκονται υπό ανάπτυξη ενώ πολυάριθμες κλινικές μελέτες βρίσκονται ήδη σε εξέλιξη.

Ποια είναι η θέση της εξατομικευμένης θεραπευτικής προσέγγισης στην ογκολογία του σήμερα;
Ο αναπληρωτής καθηγητής Ογκολογίας της ιατρικής σχολής Αθηνών κος Κωνσταντίνος Συρίγος δήλωσε ότι: «Βρισκόμαστε στην πρώτη γραμμή μιας σημαντικής αλλαγής στον τρόπο, με τον οποίο αντιμετωπίζεται θεραπευτικά ο καρκίνος. Τις τελευταίες δεκαετίες, η κατανόηση που έχουμε για τον καρκίνο έχει αλλάξει από την απλουστευμένη άποψη της μεμονωμένης νόσου σε αυτήν της  σύνθετης ομάδας νόσων ποικίλης και διαφορετικής προέλευσης. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτής της νέας προσέγγισης αποτελεί η εξατομικευμένη θεραπευτική προσέγγιση η οποία είναι πλέον γεγονός στον καρκίνο του πνεύμονα. Κατανοώντας τις διαδικασίες που κατευθύνουν τα διάφορα είδη καρκίνου, και στοχεύοντας στα αίτια, μπορούμε να επηρεάσουμε πολύ θετικότερα την έκβαση περισσότερων ασθενών.