150-200.000 έλληνες πάσχουν από καρδιακή ανεπάρκεια. Το 60% εξ αυτών θα παρουσιάσει στεφανιαία νόσο, και το 15%-18% ιογενή λοίμωξη ή μυοκαρδίτιδα. 5-10.000 φτάνουν σε προχωρημένο στάδιο και θα χρειαστούν τακτικές νοσηλείες. Όλα αυτά θα μπορούσαν να αποφευχθούν αν υπήρχε επαρκής πρόληψη και ενημέρωση όχι μόνο του κοινού αλλά και των γιατρών, όπως επισημαίνει ο επίκουρος καθηγητής Καρδιολογίας Γιάννης Παρίσης, από τη Β' Κλινική του Πανεπιστημίου Αθηνών στο Νοσοκομείο «Αττικόν» με αφορμή της λήξης του Πανευρωπαϊκού Συνεδρίου Καρδιακής Ανεπάρκειας το οποίο φέτος φιλοξένησε η Αθήνα.

Τι είναι όμως η καρδιακή ανεπάρκεια; Σύμφωνα με το καθηγητή η καρδιακή ανεπάρκεια είναι μία εκφυλιστική και δυνητικά απειλητική για τη ζωή κατάσταση, στην οποία η καρδιά δεν αντλεί αρκετό αίμα για το διοχετεύσει σε όλο το σώμα. Αυτό συμβαίνει τις περισσότερες φορές γιατί ο μυς της καρδιάς που είναι υπεύθυνος για την αντλητική αυτή λειτουργία εξασθενεί με την πάροδο του χρόνου ή παρουσιάζει δυσκαμψία. Αυτό προκαλεί τη συγκέντρωση υγρού στους πνεύμονες και στους ιστούς, οδηγώντας σε βλάβη σε μείζονα όργανα.

Περισσότερα από 20 εκατομμύρια άτομα πάσχουν από καρδιακή ανεπάρκεια παγκοσμίως και ο αριθμός αυτός αυξάνεται. Η καρδιακή ανεπάρκεια είναι συχνά θανατηφόρος όταν οι ασθενείς εμφανίζουν ένα ή επαναλαμβανόμενα επεισόδια οξείας καρδιακής ανεπάρκειας. Όταν έρχεται ένα επεισόδιο οξείας καρδιακής ανεπάρκειας, οι ασθενείς εμφανίζουν σημαντική δύσπνοια και αδυναμία, καθώς και ξαφνική πρόσληψη βάρους λόγω της συγκέντρωσης υγρού στους πνεύμονες και στο σώμα τους. Το αίσθημα αυτό συχνά συγκρίνεται με το αίσθημα του πνιγμού.

Άλλα συχνά συμπτώματα της οξείας καρδιακής ανεπάρκειας περιλαμβάνουν το οίδημα των άκρων, τον βήχα, την αδυναμία, την κόπωση και τον ακανόνιστο καρδιακό ρυθμό.

Παρά τον επιπολασμό της, μόνο το 3% του γενικού πληθυσμού στην Ευρώπη μπορεί να εντοπίσει τα σημεία και τα συμπτώματα της καρδιακής ανεπάρκειας. Η καλύτερη γνώση θα μπορούσε να βελτιώσει τη μελλοντική αντιμετώπιση της νόσου. Οι ασθενείς που εμφανίζουν επεισόδιο οξείας καρδιακής ανεπάρκειας πρέπει να μεταφερθούν εσπευσμένα στη μονάδα αντιμετώπισης επειγόντων περιστατικών για να τους παρασχεθεί επειγόντως θεραπεία. Κάθε επεισόδιο οξείας καρδιακής ανεπάρκειας συμβάλει στην φθίνουσα επιδείνωση της κατάστασης της υγείας και στην πρόκληση βλάβης σε ζωτικά όργανα, όπως είναι η καρδιά και οι πνεύμονες, μειώνοντας την πιθανότητα επιβίωσης του ασθενούς μετά από επόμενο επεισόδιο.

Όπως επισημαίνει ο κ. Παρίσης, επεισόδιο οξείας καρδιακής ανεπάρκειας μπορεί να εκδηλωθεί, επίσης, σε άτομα χωρίς ιστορικό καρδιακής ανεπάρκειας και συνήθως επηρεάζει τους ηλικιωμένους και τα άτομα με πολλές μακροχρόνιες νόσους. Οι ασθενείς με υπέρταση, στεφανιαία νόσο, διαβήτη, υψηλή αρτηριακή πίεση ή καρδιακή ανεπάρκεια ή οι ασθενείς που έχουν υποστεί προηγούμενο εγκεφαλικό διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο εμφάνισης οξείας καρδιακής ανεπάρκειας. Στις περισσότερες περιπτώσεις, η οξεία καρδιακή ανεπάρκεια προκύπτει ως αποτέλεσμα επιδείνωσης σε ασθενείς με προηγούμενη διάγνωση καρδιακής ανεπάρκειας. Η οξεία καρδιακή ανεπάρκεια ενδέχεται, επίσης, να εμφανιστεί με τη μορφή της "de novo" οξείας καρδιακής ανεπάρκειας, δηλ. ως πρώτη εμφάνιση καρδιακής ανεπάρκειας.

Το 50% περίπου των ασθενών που νοσηλεύεται για οξεία καρδιακή ανεπάρκεια επανεισάγεται στο νοσοκομείο μετά από έξι μήνες. Το 20% έως 30% των ασθενών καταλήγει σε διάστημα 1 έτους μετά από την εμφάνιση επεισοδίου οξείας καρδιακής ανεπάρκειας και το 3-4% δεν επιβιώνει μετά από το αρχικό επεισόδιο.

Ανέφερε ωστόσο ότι σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Καρδιολογική Εταιρεία, θα ξεκινήσει ένα πρόγραμμα εκπαίδευσης νέων γιατρών και ειδικευόμενων προκειμένου να γίνει ειδικό training στους γιατρούς που στο μέλλον θα αντιμετωπίζουν τα επεισόδια καρδιακής ανεπάρκειας αποτελεσματικότερα. Ξεκίνησε μάλιστα πιλοτικό πρόγραμμα στην Πολωνία, η οποία επιλέχθηκε για τις πολύ καλές υποδομές της αφού έχει ήδη αναπτύξει δίκτυο άμεσης πρόσβασης του ασθενή στις μονάδες υγείας, ενώ ακολουθεί και η Τσεχία η οποία είναι επίσης σε καλό δρόμο.

Σημαντικό σημείο είναι επίσης τα Registry για την οξεία καρδιακή ανεπάρκεια τα οποία σύμφωνα με τον καθηγητή, διαθέτει η Ελληνική Καρδιολογική Εταιρεία η οποία μάλιστα, θα πάρει μέρος σε ειδική χαρτογράφηση που θα γίνει σε παγκόσμιο επίπεδο με τη συμμετοχή πάνω από 25.000 ασθενών, 500 εκ των οποίων από την Ελλάδα. Η χαρτογράφηση θα γίνει με την υποστήριξη της φαρμακευτικής εταιρείας Novartis.

Τέλος, όσον αφορά τις θεραπείες, ο κ. Παρίσης ανέφερε ότι υπάρχει επείγουσα ανάγκη για νέες θεραπείες, οι οποίες αυξάνουν το προσδόκιμο ζωής του ασθενούς μετά από την εμφάνιση επεισοδίου οξείας καρδιακής ανεπάρκειας, βοηθούν στην ανακούφιση των συμπτωμάτων τους, προστατεύουν τα ζωτικά όργανα από απειλητική για τη ζωή βλάβη κατά τη διάρκεια ενός επεισοδίου οξείας καρδιακής ανεπάρκεια και δύνανται να αυξήσουν το προσδόκιμο ζωής του ασθενούς μετά από την εμφάνιση επεισοδίου οξείας καρδιακής ανεπάρκειας. Σημαντικό βήμα όπως είπε είναι η νέα δραστική ουσία σερελοξίνη, ενώ στα σκαριά είναι ένας βηματοδότης με ειδικό αγκίστρι το οποίο θα τοποθετείται στον ασθενή με καθετήρα και θα τροφοδοτείται εξωτερικά με μαγνητικά πεδία. Τέλος, σε εξέλιξη είναι επίσης ειδικός εξωτερικός μετρητής της αντλίας.

Ανθή Αγγελοπούλου