Ο στόχος κάθε θεραπευτικής παρέμβασης στην οστεοπόρωση συνίσταται στο να προφυλαχθεί ο ασθενής από το οστεοπορωτικό κάταγμα, ή να ανακόψουμε την εξέλιξη της νόσου, προφυλάσσοντάς τον από νέα κατάγματα. Οστεοπορωτικό κάταγμα έχουν πολύ περισσότερες πιθανότητες να πάθουν όσοι έχουν υποστεί κάταγμα στο παρελθόν, σε σύγκριση με αυτούς που δεν έπαθαν. Νέο κάταγμα παθαίνουν, 1 στους 5 στον πρώτο χρόνο, μετά από το πρώτο κάταγμα. Να σημειωθεί ότι ένα οστεοπορωτικό κάταγμα αποτελεί τον ισχυρότερο παράγοντα κινδύνου νέων καταγμάτων και αποτελεί ίσως τον πιο αντικειμενικό μέχρι σήμερα τρόπο εκτίμησης της ποιότητας των οστών.

Με αφορμή τη μελέτη για την οστεοπόρωση την οποία παρουσίασε η κα Μέμη Τσεκούρα, Πρόεδρος Συλλόγου Σκελετικής Υγείας, Πεταλούδα, ο Ενδοκρινολόγος, τ. Συντονιστής Διευθυντής Ενδοκρινολογίας, Διαβήτη & Μεταβολισμού ΓΝΑ Ασκληπιείο Βούλας κος Κωνσταντίνος Μαυρουδής, εστίασε στη φαρμακευτική αγωγή για την οστεοπόρωση. Όπως είπε κ. Μαυρουδής, τα φάρμακα που χρησιμοποιούντα σήμερα στη θεραπεία της οστεοπόρωσης διαιρούνται σε Αντιοστεοαπορροφητικά & Οστεοαναβολικά. Θα πρέπει να τονισθεί ότι όποια θεραπεία και αν χορηγηθεί θα πρέπει να χορηγούνται και συμπληρώματα ασβεστίου και βιταμίνης D, που δεν θεωρούνται ειδικά φάρμακα για την οστεοπόρωση.

Στα αντιοστεοαπορροφητικά ανήκουν τα διφωσφονικά, που δίνονται σήμερα από του στόματος, μια φορά την εβδομάδα ή το μήνα, ή ενδοφλεβίως μία φορά το 3μηνο ή το χρόνο, το Denosumab, που δίνεται υποδορίως ανά 6μηνο, και τα SERMS όπως, η βαζεδοξιφαίνη και η ραλοξιφαίνη, που εκτός από την οστεοπόρωση έχει και ευεργετική επίδραση στην πρόληψη του καρκίνου του μαστού, δηλαδή με ένα φάρμακο μειώνουμε το κίνδυνο κατάγματος και ορισμένων μορφών καρκίνου.

Στα οστεοαναβολικά ανήκει η Τεριπαρατίδη που χρησιμοποιείται από το 2002 στην Αμερική και από τις αρχές του 2003 στην Ευρώπη, και είναι το μοναδικό αναβολικό φάρμακο, που χορηγείται σήμερα σε όλο τον κόσμο και μειώνει το κίνδυνο καταγμάτων ευθραυστότητας.

Ποια είναι η διαφορά της Τεριπαρατίδης (οστεοαναβολικό) από τα υπόλοιπα φάρμακα που χρησιμοποιούνται στη θεραπεία της Οστεοπόρωσης;

Ο σκελετός μας χάρη στη λειτουργία της οστικής εναλλαγής συνεχώς ανακατασκευάζεται (αναδομείται), με αποτέλεσμα διαρκώς να ανανεώνεται. Κατά τη διαδικασία αυτή απομακρύνεται, ανά πολύ μικρά τμήματα (bone remodeling units), φθαρμένο και καταπονημένο οστούν και στη θέση του παράγεται νέο οστούν. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι ο σκελετός, χάρη στη λειτουργία της οστικής εναλλαγής, ανά δεκαετία ανανεώνεται πλήρως, κατά συνέπεια, μετά την επίτευξη του τελικού ύψους, σταδιακά, όλα τα οστά μπορεί να αλλάξουν μέχρι και επτά φορές, ανάλογα με τα χρόνια ζωής. Μετά όμως από την εμμηνόπαυση, όπως και σε ορισμένες παθολογικές καταστάσεις, όπως ο υπερθυρεοειδισμός, ο υπερπαραθυρεοειδισμός κ.λπ., το οστούν που απομακρύνεται είναι περισσότερο από αυτό που παράγεται με αποτέλεσμα τα οστά να εξασθενούν, γιατί ελαττώνονται οι δοκίδες τους. Όταν ελαττώνονται οι δοκίδες τα οστά χάνουν την αντοχή τους. Οι δοκίδες είναι σαν τα λεπτά σίδερα που βάζουμε στις κολώνες των σπιτιών, τα τσέρκια, χωρίς αυτές τα χονδρά σίδερα δεν προσφέρουν καμιά αντοχή στην κολώνα.

Τα αντιοστεοαπορροφητικά φάρμακα εμποδίζουν την απομάκρυνση/απορρόφηση του οστού, αναστέλλουν δηλαδή βασικά την εξασθένηση του οστού, τη μείωση της αντοχής του ενισχύοντας τα δομικά συστατικά του, τις ήδη υπάρχουσες δοκίδες, την ήδη υπάρχουσα ύφανση του οστού. Αντιθέτως, τα οστεοαναβολικά φάρμακα, δηλαδή η Τεριπαρατίδη, που είναι το πλέον δοκιμασμένο και μοναδικό στη κατηγορία του, με πάνω από 10 χρόνια κλινικής εμπειρίας, έχει καλύτερο μηχανισμό δράσης από τα αντιοστεοαπορροφητικά. Η Τεριπαρατίδη δημιουργεί νέο και ισχυρό οστούν de novo, δηλαδή διεγείρει τη παραγωγή καινούργιου και ανθεκτικού οστού, κάνει καινούργιες δοκίδες και μπορεί να επανασυνδέει τις σπασμένες, δημιουργεί δηλαδή “πυκνοϋφασμένα” οστά που δεν σπάνε εύκολα. Η Τεριπαρατίδη, ας μου επιτραπεί να αναφέρω, δημιουργεί στο σκελετό της 3^ης ηλικίας συνθήκες παρόμοιες με αυτές που συμβαίνουν κατά την περίοδο της εφηβείας, τότε δηλαδή που αναπτύσσεται ο σκελετός και δημιουργείται de novo καινούργιο και δυνατό οστούν.

Τα αποτελέσματα του ξεχωριστού τρόπου δράσης φαίνονται σε πρόσφατες μελέτες που συνέκριναν την αποτελεσματικότητα και ασφάλεια της Τεριπαρατίδης με γνωστά αντιοστεοαπορροφητικά φάρμακα σε καταστάσεις που ο σκελετός μας υποφέρει. Είναι γνωστό ότι η Κορτιζόνη αποτελεί ένα ισχυρό παράγοντα κινδύνου για οστεοπόρωση και για κατάγματα, προσβάλει τα οστά με πολλούς μηχανισμούς, είναι θα έλεγε κανείς ένα ισχυρός τοξικός παράγοντας που ελαττώνει την οστική αντοχή, γι’ αυτό όλες οι επιστημονικές εταιρείες συνιστούν σε όλους τους ασθενείς που λαμβάνουν ή θα πάρουν φαρμακολογικές δόσεις κορτιζόνης, για μεγάλο διάστημα, να αρχίσουν αμέσως, προληπτικά και θεραπεία για την Οστεοπόρωση. Σε δύο λοιπόν, head to head, μελέτες συγκρίθηκε η αποτελεσματικότητα και η ασφάλεια της Τεριπαρατίδης με δύο διφωσφονικά. Στη μία, με την Αλενδρονάτη και στην άλλη, με τη Ρισεδρονάτη. Τα αποτελέσματα ήταν θεαματικά υπέρ της Τεριπαρατίδης, και στις δύο μελέτες δείχθηκε ότι αυξήθηκε στατιστικά σημαντικά περισσότερο η οστική πυκνότητα και μειώθηκαν σημαντικά τα κατάγματα ευθραυστότητος στις/στους ασθενείς που έπαιρναν Τεριπαρατίδη σε σύγκριση με τη Ρισεδρονάτη και την Αλενδρονάτη. Υπάρχει δε μελέτη που δείχνει ότι το κόστος της θεραπείας σε σχέση με την αποτελεσματικότητα είναι υπέρ της θεραπείας με Τεριπαρατίδη τόσο στις μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες με οστεοπόρωση, όσο και με οστεοπόρωση από κορτικοστεροειδή, σε σύγκριση με τα διφωσφονικά.    

Ένα συχνό και βασανιστικό πρόβλημα στους ασθενείς με οστεοπόρωση είναι ο πόνος στη πλάτη, ο οποίος μειώνεται από τις πρώτες μέρες θεραπείας, με Τεριπαρατίδη, και συγχρόνως οι ασθενείς αισθάνονται πολύ καλύτερα γενικώς. Είναι δε σημαντικό ότι ο πόνος στη πλάτη εξακολουθεί να είναι μειωμένος, όπως και ο κίνδυνος νέων καταγμάτων, για μήνες μετά την ολοκλήρωση της 24μηνης θεραπείας με Τεριπαρατίδη.

Ένα άλλο ευεργετικό αποτέλεσμα, απότοκο της οστεοαναβολικής δράσης της Τεριπαρα­τίδης είναι η επούλωση των καταγμάτων (fracture healing). Υπάρχει πληθώρα μελετών που δείχνουν ότι με Τεριπαρατίδη επιτυγχάνεται ταχύτερη επούλωση των καταγμάτων, επούλωση παλαιών καταγμάτων που για διαφόρους λόγους δεν προχωρούσε η πώρωση (δεν κολλούσαν) και πώρωση των “άτυπων καταγμάτων” και θεραπεία της οστεονέκρωσης της γνάθου, δύο σπάνιες αλλά ταυτόχρονα σοβαρές καταστάσεις που μπορούν να εμφανιστούν μετά από μακροχρόνια θεραπεία με διφωσφονικά ή με το Denosumab.

Αν και η οστεοπόρωση είναι νόσος της 3^ης ηλικίας, αυτή προσβάλει και τις νέες, προεμμηνοπαυσιακές γυναίκες, δηλαδή γυναίκες από 20 - 50 ετών με κανονική έμμηνο ρύση, οι οποίες μπορεί να πάθουν και οστεοπορωτικά κατάγματα. Σε πρόσφατη μελέτη, σε νέες, 20 – 48 ετών, γυναίκες με κανονική έμμηνο ρύση και με ένα τουλάχιστον οστεοπορωτικό κάταγμα στην Αμερική, στο Columbia University Medical Center (New York, New York) και στο Creighton University (Omaha, Nebraska), προτιμήθηκε να χορηγηθεί η Τεριπαρατίδη, για λόγους αποτελεσματικότητας και ασφάλειας, διότι οι προεμμηνοπαυσιακές γυναίκες μπορεί μετά τη θεραπεία να κυοφορήσουν και να θηλάσουν. Τα πρόδρομα αποτελέσματα είναι θεαματικά όσον αφορά την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητα της Τεριπαρατίδης, διότι αυξάνεται θεαματικά η οστική πυκνότητα στις ανταποκρινόμενες στη θεραπεία νέες προεμμηνοπαυσιακές γυναίκες.